ایجاد نشاط در جامعه با احیای میراث‌فرهنگی

ضمن این‌که دور شدن از فضای واقعی سینما، تئاتر و سایر هنرها، گسترش فضا‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های اجتماعی و مجازی، تورم، نبود ثبات اقتصادی، فاصله گرفتن از هویت فرهنگی و معماری غیر ایرانی، وجود نداشتن عوامل امیدبخش، تمزیج فضاهای نشاط‌آور و تفریحی با سایر فضاها، شیوع آیین و آداب و رسوم غیرایرانی، وجود آلودگی‌های صوتی، مطابقت نداشتن مطالعات علمی با پژوهش‌های میدانی، نبود مثبت‌اندیشی، کمبود ارتباطات سالم براساس معیارهای اسلامی و ایرانی، دوست داشتن و دوست داشته‌ شدن، ترویج خرافات و... عوامل بسیار زیادی از این دست جامعه را تبدیل به یک جامعه افسرده و غمگین می‌کند. رتبه ایران درخصوص میزان نشاط اجتماعی سازمان بهداشت جهانی، رتبه خوبی نیست.

امروزه یکی از معیارهای شناخت جوامع و ملت‌های موفق، به‌ویژه در امور اقتصادی، میزان شادی آن ملت است.

جامعه‌ای که از نشاط و شادابی برخوردار باشد، همبستگی، وفاق و یکدلی آن بیشتر می‌شود و سلامت روانی جامعه گسترش و آسیب‌های اجتماعی کاهش پیدا می‌کند و مسیر پیشرفت هموار می‌شود، ذهن انسان پویا و استعدادهایش شکوفا می‌شود و امید و امیدواری در جامعه حاکم می‌‌شود.

پروردگار متعال شادی را واسطه فضل و رحمتش فرموده وتاکید کرده که شاد باش.

امام جعفر صادق (ع) در بخشی از سخنان خویش می‌فرمایند: «آزاد کسانی هستند که توانستند ظاهر و باطن خودشان را با شادی‌های واقعی تطبیق دهند.»

یکی از راه‌های رسیدن به جامعه بانشاط و شاداب، احیای میراث‌فرهنگی است و میراث‌فرهنگی می‌تواند یکی از بهترین الگوهای افزایش این امر باشد.

میراث‌فرهنگی به‌طور کل از دو بخش تشکیل شده است، میراث‌فرهنگی ملموس یا مادی شامل آثار و بناهای تاریخی و اشیای موزه‌ها و درحقیقت آنچه وجود خارجی دارد و دوم میراث‌فرهنگی ناملموس یا غیرمادی شامل آیین و آداب، رسوم، گویش، زبان که جسم نیستند.

در ایران بیش از یک‌میلیون اثر و بنای تاریخی و محوطه وجود دارد و در این مقوله به نقش میراث‌فرهنگی ناملموس در ایجاد فضایی شاد و مفرح اجتماعی، مدنظر است و راه‌کارهایی برای رسیدن به این مهم پیشنهاد خواهد شد.

میراث‌فرهنگی ناملموس شامل آیین و آداب و رسوم، سنت‌ها، آواز ها، آواها و نواها، جشن‌ها، موسیقی‌های مقامی و محلی، و بعضی مهارت ساخت صنایع‌دستی یا غذاهای سنتی است و احساس تعلق ما را به گذشته و سبک زندگی اجدادی زنده نگه می‌دارد و درحقیقت یک نوع دارایی فرهنگی است، میراث‌فرهنگی ناملموس همان‌طور که در کشورهای توسعه یافته دارای اهمیت است در کشور‌های درحال توسعه، همانند ایران که از سنتی به مدرنیته شدن هست، اهمیت بیشتری دارد.

میراث ناملموس به همبستگی اتحاد و انسجام جوامع کمک می‌کند و در حال متحول شدن با حفظ اصالت است همانند پوشش و برای حفظ و نگهداری این میراث معنوی و انتفال آن به نسل‌های بعدی بایستی جوامع به یک ایمان و اعتقاد راسخ و عزم ملی دست پیدا کنند.

اگر اندیشه علمی و خردمندانه به میراث ناملموس پیدا کنیم و به درستی و به دور از رفتارهای سبک و سخیف آن را باز شناسی و اجرا نماییم از فضای پر از استرس جامعه ماشینی روزنه ی نجات بخشی پیدا کرده ایم.

ایجاد نشاط و شادابی با حرکات و برنامه‌های سبک و بدون مطالعه و پشتوانه علمی پژوهشی میسر نمی‌شود و بعضا ممکن است با یک شادی کاذب، نتیجه عکس هم داشته باشد.

گسترش اکوتوریسم و استفاده از مواهب طبیعی و برگزاری تورهای گردشگری، برگزاری منظم مسابقات و جشنواره‌های، بازی‌های بومی و محلی و ورزش‌های سنتی و ترویج این ورزش‌ها، برگزاری جشن‌های نوروزی و نوروزگاه‌ها، به‌کارگیری رنگ‌های سنتی و شاد در پوشاک، فرش منازل، نمای خانه‌ها، خیابان‌ها و معابر عمومی و بافت‌های معماری و برگزاری جشنواره‌های موسیقی مقامی و محلی می‌تواند در ایجاد نشاط و شادابی کمک کند.

ضمن این‌که وارد کردن مواهب طبیعی همچون پرندگان و حیوانات به زندگی روزمره، شویق سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان فیلم‌های سینمایی، تئاتر، بازی‌های رایانه‌ای به ساخت به بازی و فیلم بااصالت و برگرفته از تاریخ و تمدن و آیین و آداب رسوم ایرانی اسلامی و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها از دیگر راهکارهای ایجاد نشاط و شادابی در جامعه است.

*مدیر موزه بزرگ خراسان