امید و زندگی30 متر زیر زمین

علیرضا ظهیری - یک هفته است نور خورشید را ندیده است. دست‌هایش پینه بسته و زمخت است و جز این هم نمی‌شود انتظار داشت از دستانی که هر روز با ریل‌های آهنی سرشاخ است.

میدان فردوسی، 30‌متر زیر زمین، جایی است که امیر امیری‌جام و ده‌ها کارگر دیگر در آن به‌سختی مشغول حفر تونلی هستند که قرار است در آینده، محل تردد هزاران نفر در روز باشد.

امیری‌جام، اولین کارگری است که در تونل خط 3 قطار شهری با او هم‌کلام می‌شوم. او در بخش ریل‌گذاری موقت کار می‌کند و می‌گوید: ‌دوسال و نیم است که در خط3 قطار شهری مشغول به فعالیت هستم. شیفت کاری در اینجا یک هفته صبح و یک هفته شب است.

صبح برای امیر و همکارانش، پیش از طلوع خورشید آغاز می‌شود. او ادامه می‌دهد: در هفته‌هایی که شیفت کاری‌مان صبح‌هاست، هنوز خورشید بیرون نیامده، وارد تونل می‌شویم و وقتی غروب می‌کند از تونل خارج می‌شویم؛ به‌عبارتی در یک هفته، هیچ‌گاه خورشید را نمی‌بینیم.

کار در این تونل قطعا کار راحتی نیست. از سختی‌های کارش می‌پرسم و او چنین پاسخ می‌دهد: کار در عمق سی‌متری زمین بسیار سخت است. همین‌که در طول روز، نوری به چشمانمان نمی‌خورد، خود گواه بسیاری از سختی‌های این کار است؛ هرچند امکانات بسیاری در اینجا وجود دارد، حضور بی‌وقفه در تونل، شرایط را سخت می‌کند.

سخت ولی دوست داشتنی

این کارگر حفر تونل قطار شهری که 32‌سال دارد، در ادامه بیان می‌کند: هر‌چند شرایط کار در اینجا دشوار است، وقتی فکر می‌کنیم که پس‌از پایان کار، بسیاری از همشهریانمان قرار است از قطار شهری برای رفت‌و‌آمدهای خود استفاده کنند، حس خوبی پیدا می‌کنیم.

او می‌افزاید: به‌طور‌قطع تحمل سختی‌های این روزها برای یک فعالیت بزرگ، به چشیدن لذت حمل‌و‌نقل آسان می‌ارزد و کارگران اینجا خوشحال‌اند که در جایی کار می‌کنند که از آن به‌عنوان پروژه‌ای ملی یاد می‌شود.

امیدی که زیر زمین در جریان است

ترافیک، صدای بوق و سر‌و‌صدای ماشین‌ها، دود، شلوغی و چندین‌و‌چند معضل و مشکل دیگر، هزینه‌ای است که برای شهرنشینی می‌پردازیم. بخش زیادی از این مشکلات با گسترش سیستم حمل‌ونقل عمومی رفع می‌شود و بهترین و مهم‌ترین وسیله حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بزرگ و مدرن دنیا، باتوجه‌به مزایای آن، سیستم قطارشهری و متروست.

با شروع به کار قطار شهری مشهد از دهه‌80، این کلان‌شهر، بعد‌از تهران، دومین شهر ایران بود که به این سیستم حمل‌ونقل مجهز شد. پس از آن و باتوجه‌به برنامه‌های مطرح‌شده برای گسترش خطوط قطار شهری، مشهدی‌ها امیدوار شدند تا با تکمیل این خطوط، از این سیستم برای حمل‌ونقلی آسان استفاده کنند. بهره‌برداری از فاز یک خط2 و اتصال آن به خط یک در اردیبهشت‌ماه سال جاری، نقطه‌عطفی شد تا سیستم ریلی درون‌شهری مشهد، گامی برای انتقال میلیون‌ها زائر و مجاور بردارد.

هم‌زمان با روند تکمیل خط2 قطار شهری مشهد، در سویی دیگر از شهر، مدیران، مهندسان و کارگران درحال ساخت و حفر تونل خط3 قطار شهری هستند. این خط به‌عنوان طولانی‌ترین خط مترویی مشهد، تنها خط ریلی است که از کنار حرم مطهر رضوی می‌گذرد و با پیمودن مسافتی 24‌کیلومتری، غرب مشهد را به جنوب‌شرقی این شهر متصل می‌کند. تونل خط3 را می‌توان شاهرگ اصلی سیستم ریلی درون‌شهری مشهد دانست؛ مسیری که دو شریان ریلی دیگر به آن متصل می‌شود.

آرامشی خاص زیر شهری شلوغ

جواد رضایی از کسانی است که سابقه کار در تونل خط 2 قطار شهری مشهد را دارد. او با به یاد آوردن سختی کار می‌گوید: ماه‌های اول را فراموش نمی‌کنم. شرایط بسیار سختی بود. بدنم هنوز آمادگی این کار را نداشت و فشار زیادی به من می‌آمد، اما چیزی که باعث شد کار را ادامه بدهم، راحت شدن کار نبود؛ زیرا سختی این کار کم نمی‌شود؛ این بدن ما بود که بعد از چند ماه ورزیده شد و به سختی خو گرفت.

او ادامه می‌دهد: از سال‌91 و در ابتدای کار پروژه خط2 قطار شهری مشهد، وارد این مجموعه شدم و حالا نیز مسئول گذاشتن سِگمنت‌(قطعات بتنی پیش‌ساخته‌) جداره‌های تونل هستم.

اما یکی از چیزهایی که توانسته کار را قابل تحمل کند، امید داشتن به آینده و دیدن نتیجه کار است. رضایی با اشاره به این موضوع می‌گوید: همه مردم شهر منتظر بهره‌مندی از سیستم حمل‌و‌نقل ریلی درون‌شهری هستند و خوشحالم مشغول به کاری هستم که تعداد زیادی از همشهریانم چشم‌به‌راه پایان آن هستند.

رضایی با به یاد آوردن خاطره‌ای از سوار شدن به خط 2 قطار شهری که خودش در مسیر به ثمر رسیدن آن مشارکت داشته و مرارت‌ها کشیده است می‌گوید: وقتی پروژه خط2 قطاری شهری تمام شد، روزی با خانواده‌ام سوار مترو شدم و لحظه‌به‌لحظه فعالیتی‌هایی که برای ساخت این مجموعه انجام شده بود، از ذهنم گذشت. وقتی دیدم قطار شهری، کار مردم را برای رسیدن به مقصد راحت کرده است و آن‌ها رضایت دارند، تمام سختی‌های کار برایم شیرین شد.

او با بیان اینکه علاوه‌بر مسائل مالی، اگر برای این کار عشق وجود نداشته باشد، به‌طور‌قطع شرایط سخت کار بر افراد غلبه خواهد کرد، بیان می‌کند: تلاش برای آبادانی کشور و شهر حس خوبی به آدم می‌دهد. این حس را من و همکارانم لمس می‌کنیم.

دود و سر‌و‌صدا تمامی ندارد

سختی کار برای جواد حسینی که راننده لوکوموتیو است، جنس دیگری دارد. او می‌گوید: دود خوردن و سر‌و‌صدای زیاد هنگام حفر تونل شرایط کار را سخت کرده است. هر روز ما با دود و سروصدا همراه است.

او که جزو افراد باتجربه در پروژه‌های قطار شهری مشهد است و 9‌سال سابقه دارد، ادامه می‌دهد: درست است که اینجا تاریک است و در عمق 30‌متری از سطح زمین به دور از نور خورشید مشغول فعالیت هستیم، اما تلاش برای مردم شهری که میزبان بارگاه امام رضا(ع) هستند و همه‌روزه از زائران این امام پذیرایی می‌کنند، تلاشی مقدس است و خوشحالم که در آن شریک هستم و نان خانواده‌ام را از این راه به دست می‌آورم.

فعالیت بی‌وقفه 250 کارگر

مهندس حمید برمر، مسئول کارگاه حفاری تونل خط3 قطار شهری در خصوص آخرین وضعیت خط3 می‌گوید: در‌مجموع خط3 در دو جبهه شرقی و غربی، 8‌کیلومتر حفاری شده است.

او ادامه می‌دهد: دو دستگاه حفار در مسیر شرقی و غربی مشهد در حرکت است؛ مسیر شرقی به‌سمت حرم، ترمینال، و سیدی و مسیر غربی به‌سمت میدان جانباز، میدان امام‌علی(ع) تا انتهای امیریه.

مسئول کارگاه حفاری خط3 قطار شهری مشهد با بیان اینکه 250کارگر به‌صورت مستقیم در حوزه حفاری مشغول به فعالیت هستند، درباره سختی‌های کار این کارگران می‌گوید: حفاری تونل به‌دلیل اینکه زیر زمین صورت می‌گیرد کار بسیار سختی است؛ دوری از آفتاب، محبوس‌بودن در زیر زمین و مشکلات روانی، کار را بسیار دشوار کرده است، اما درکنار تمام این سختی‌ها کارگران برای رسیدن به هدفی بزرگ مشغول به فعالیت هستند.

برمر درباره شرایط سلامت کارگران نیز بیان می‌کند: همه تست‌های سلامت ازجمله تست‌ نور، صدا و دیگر آزمایش‌های ادواری برای کارگران انجام می‌شود. به‌طور‌قطع، یکی از اولویت‌های کاری در این بخش، حفظ سلامت کارگران است.

او تصریح می‌کند: پایه اصلی بهره‌برداری از سیستم مترویی، حفر تونل است. البته پس‌از حفر تونل، تا‌زمانی‌که قطار شهری به بهره‌برداری کامل برسد، دنیایی از کار درانتظار متولیان است.

او می‌افزاید: مراحل حفر تونل خط3 قطار شهری مشهد در فاز اول از سمت غرب تا امامت و از سمت شرق تا پایانه است. پس‌از اینکه دستگاه حفار به این دو نقطه برسد، تمام وسایل کار جمع می‌شود و تونل برای فعالیت‌های بعدی در‌اختیار شرکت قطار شهری مشهد قرار می‌گیرد.

حرکت تی‌بی‌ام بدون خطا

دستگاه حفاری یا همان تی‌.بی.ام، قلب تپنده حفر تونل است. قطر این دستگاه 9.5متر است و بنا به گفته مسئول کارگاه، آن‌قدر دقیق است که احتمال خطای آن کمتر از 3سانتی‌متر است. در‌مجموع می‌توان گفت که مسیریابی هیچ خطایی ندارد.

برمر درباره میانگین پیشروی دستگاه حفاری می‌‌گوید: حفر تونل و میزان متراژی که این دستگاه می‌تواند در طول روز حفاری کند، بستگی به شرایط زمین دارد، اما به‌صورت میانگین، روزانه تونل بین 8 تا 18‌متر پیشروی می‌کند.