مدیرعامل سروش: مخالف فیلترینگ تلگرام و موافق توسعه‌ی محصول پرقدرت داخلی هستیم

مرتضی رحیمی مدیرعامل پیامرسان سروش، مهمان بخش گفتگوی خودمانی رویداد یلدای کارآفرینان استارتاپی بود و با اکبر هاشمی و میلاد نوری، مجریان این بخش، گفتگو کرد. او که به گفته‌ی خودش پنج شماره دانشجویی از صنعتی شریف در مقاطع مختلف کارشناسی، ارشد و دکتری رشته‌های مخابرات و فلسفه‌ی علم و تکنولوژی دارد، درباره‌ی تاریخچه سروش گفت:

سال ۹۳ تیمی از دانشجویان دانشگاه شریف شکل گرفت که به دنبال انجام پروژه‌های چالشی در حوزه‌ی تکنولوژی و نرم‌افزار بودند. آن روزها وایبر در ایران معروف شده بود و به همین دلیل ایده‌ی توسعه‌ی یک اپلیکیشن پیام‌رسان با اضافه کردن امکانات متناسب با نیازهای جامعه‌ی ایرانی در این گروه مطرح شد. پروژه‌ی طراحی پیام‌رسان‌ها در حقیقت امری چالشی است و پیچیدگی‌های زیادی در بخش بک‌اِند و فرانت‌اند دارد. این گروه، پروژه‌ی طراحی و توسعه‌ی پیام‌رسان را استارت زد و شرکت مهیمن از بخش خصوصی با پشتیبانی از این تیم، پایه‌های شکل‌گیری ‌سروش را رقم زد

رحیمی در پاسخ به سوال مجریان درباره‌ی مالکیت سروش گفت:

در سال ۹۴، سازمان صداوسیما مناقصه‌ای برای توسعه‌ی یک پیام‌رسان برگزار کرد. تیم سروش با مشارکت شریک تجاری‌ خود در این مناقصه شرکت کرد و از بین ۱۹ تیم شرکت‌کننده، برنده‌ی مناقصه شد. صداوسیما مالک سهم عمده‌ی پیام‌رسان سروش شد و در حال حاضر مالک برند سروش است. ارتباط ما با صداوسیما تنها در سیاست گذاری‌های کلی است و این سازمان در رابطه با طراحی محصول و توسعه‌ی فنی و غیرفنی پروژه، نقشی ندارد. ضوابط محتوایی که ما در سروش داریم نیز همان ضوابط بین‌المللی است که بر عملکرد رقبای خارجی‌ هم حاکم است و با ضوابط صداوسیما یکی نیست.

او درباره‌ی اینکه از کدام پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کند گفت:

بیشترین استفاده‌ام از پیام‌رسان سروش است. با این حال برای رفع بعضی دیگر از نیازها و ارتباط با دوستانی که در سروش نیستند، از پیام‌رسان‌های خارجی مثل واتسپ هم استفاده می‌کنم. در کشور ما رسم بر این شده که تنها یک اپلیکیشن به‌عنوان پیام‌رسان، همه‌گیر شود. اما پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کارکردهای متفاوتی دارند و می‌توان بنا به نیازهای مختلف، استفاده‌های متفاوتی از هر کدام‌شان داشت.

مرتضی رحیمی در پاسخ به سوال مجریان درباره‌ی‌ فیلترینگ توییتر و تلگرام و مشکلات ایجادشده در این خصوص گفت:

ما از چندماه پیش از مسدودسازی تلگرام و از زمانی که بحث فیلترینگ این پیام‌رسان مطرح شد، مخالفت‌مان را با این تصمیم اعلام کردیم. ما به هیچ وجه موافق قطع دسترسی به تلگرام نبودیم چون معتقدیم کسب‌وکارها در سایه‌ی رقابت پیشرفت می‌کنند. متاسفانه ما در این مساله تصمیم‌گیر نبودیم و حرف‌های ما در رسانه‌ها دیده و شنیده نشد. از این زاویه، با فیلتر بودن توییتر هم مخالفم چون معتقدم یکی از دلایلی بود که باعث شد تلگرام تبدیل به یک اپ تقریبا بدون رقیب و انحصاری در کشور بشود.

رحیمی درباره‌ی ادغام برخی از پیام‌ر‌سانهای داخلی برای تجمیع کاربران و سهولت استفاده از آن‌ها گفت:

نمی‌توان به‌صورت قطعی، خوب یا بد بودن این موضوع را پیش‌بینی کرد. در هر صورت این‌که یک نرم‌افزار پیام‌رسان به‌صورت انحصاری مورد استفاده قرار بگیرد در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و اتفاق درستی هم نیست.

مدیرعامل سروش در پاسخ به سوال «چقدر وام از دولت گرفته‌اید؟» گفت:

یکی از شایعات منتشرشده درباره‌ی سروش، گرفتن پول‌های بی‌حساب و کتاب و بلاعوض است. ما در کل ۵ میلیارد تومان وام آن هم با سود ۸ درصد از صندوق وجوه اداره‌شده‌ی وزارت ارتباطات گرفته‌ایم. این وام هم مختص ما نیست و به خیلی از شرکت‌های دانش‌بنیان که به دنبال توسعه‌ی کسب‌وکار در حوزه‌ی آی‌تی هستند، داده می‌شود. ما تمام این مبلغ را صرف توسعه و بهبود زیرساخت‌ها، خرید سرور و بهبود تجهیزات شبکه کردیم. البته امیدوارم این شفافیت درباره‌ی دریافت وام و نحوه‌ی هزینه‌کرد آن درباره‌ی شرکت‌های دیگری که وام‌ گرفته‌اند هم وجود داشته باشد.

مجریان نشست که با پرسیدن سوال‌‌های چالشی پی‌درپی در تلاش برای داغ‌تر کردن بحث بودند، در ادامه اعلام کردند دریافت ۵ میلیارد تومان وام آرزویی برای بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا است که رحیمی در پاسخ گفت:

مقایسه‌ی کسب و کارها با هم بدون در نظر گرفتن مقیاس کارشان، مقایسه‌ی درستی نیست. ما به رقابت با سرویسی (تلگرام) رفتیم که به ادعای خودش ۴۰ میلیون کاربر در کشور داشت و صدها میلیون دلار هزینه‌ی توسعه و نگهداری آن شده بود. در این شرایط رقابتی، نمی‌توان با سرمایه‌گذاری اندک موفق شد. سروش با جذب سرمایه سعی دارد بتواند کیفیت کارش را بالا ببرد و امکاناتی مشابه با امکانات رقبای قدرتمند خارجی‌ برای کاربرانش فراهم کند. این نیاز به سرمایه هنوز هم وجود دارد و ما هم‌اکنون آماده‌ی جذب سرمایه و همکاری با سرمایه‌گذاران بزرگ داخلی هستیم.

مرتضی رحیمی در خصوص تعداد کاربران پیامرسان سروش، اعلام کرد:

در حال حاضر ۱۴ میلیون کاربر ثبت‌نامی در این پیام‌رسان وجود دارد و سروش در اوج ترافیک خود، رکورد ۸ میلیون کاربر فعال را ثبت کرده است. لازم است بگویم که ما اکثریت کاربران‌مان را نه در زمان فیلتر شدن تلگرام، که پیش و پس از آن جذب کرده‌ایم و پیام‌رسان سروش در زمان مسدودسازی تلگرام، تنها چهار میلیون کاربر جدید جذب کرد.

رحیمی درباره‌ی آسیب‌های فیلترینگ تلگرام گفت:

ما بیشترین تعداد جذب کاربر در یک‌روز را در ۲۹ فروردین ۹۷ تجربه کردیم که تلگرام پیش از فیلتر شدن، دچار مشکل فنی شد و دسترسی به آن یک‌روز کامل قطع شد. این معنای رقابت است؛ زمانی که رقیب نمی‌تواند سرویس مورد انتظار کاربرانش را بدهد، تو آماده‌ی ارائه سرویس به آن‌ها باشی. اما مسدودسازی تلگرام نه‌تنها به ما کمک نکرد، بلکه آسیب جدی به کسب‌وکار ما وارد کرد. فیلترینگ تلگرام باعث شد مردم نسبت به پیام‌رسان سروش جبهه بگیرند و شایعات منفی زیادی در فضای مجازی و در رسانه‌ها علیه سروش منتشر شود. ما همچنین با تبلیغات انحصاری سروش در صداوسیما هم مخالف بودیم؛ این تصمیم هم تاثیر منفی و معکوسی روی روند جذب کاربر در سروش داشت. بسیاری از مردم بخاطر این حس منفی نسبت به انحصاری که روی سروش القا شده بود، اصلاً سروش را نصب هم نکردند تا درباره کارآیی آن قضاوت کنند. متاسفانه مخالفت‌های ما تنها به‌عنوان یک پیشنهاد بررسی می‌شد و صداوسیما به‌عنوان سهام‌دار اصلی سروش، تصمیم و سیاست نهایی را اتخاذ می‌کرد. از تیرماه امسال، همکاری ما با آقای سیدصالحی که از طرف صداوسیما، مدیر پیام‌رسان سروش بودند، قطع شد و مدیریت پروژه به شرکت توسعه‌ی فناوری رسانه‌ی سروش که از ابتدا، توسعه‌ی فنی کار را در اختیار داشت، منتقل شد و من هم رسما از ۳۰ تیر، مدیرعامل این شرکت شدم.

رحیمی در پاسخ به این سوال که چرا اینقدر از دولت و مردم توقع و مطالبه دارید، گفت:

نه فقط ما، بلکه هیچ‌کدام از پیام‌رسان‌ها، هیچ مطالبه‌ای از دولت و خصوصا مردم نداریم. از مسئولین دو خواسته‌ی مشخص داریم. یکی وضع قوانین شفاف و کارآمد برای محافظت از حقوق کاربران، که به طور مستقیم یعنی محافظت از توسعه‌ی کسب‌وکارها. دومی هم ایجاد فضای ابری گسترده و توانمند برای پاسخگویی به همه‌ی شرکت‌های ایرانی. در دنیای امروز، فضای کلاود هم مانند آب و برق، جزء حداقل امکاناتی است که دولت‌ها باید برای شرکت‌های حوزه آی‌تی فراهم کنند. از مردم هم فقط درخواست می‌کنیم هر محصولی را ابتدا تست کرده و بعد قضاوت کنند. اما از رسانه‌ها توقع داریم اخبار ما را از خودمان بگیرند و با واسطه‌های چندگانه یا خبرهای قدیمی، مواضع ما را منتشر نکنند. حرف‌های ما در هجمه‌های رسانه‌ای که علیه سروش راه می‌افتد، اصلا دیده و شنیده نمی‌شود. خوب است که رسانه‌ها مطالب واقعی و دست اول را منتشر کنند و برای پوشش‌دهی اخبار، از روابط عمومی سروش اطلاعات بگیرند.

مجری در انتهای برنامه از عدم اعتماد مردم به پیام‌رسان‌های داخلی و امنیت اطلاعات و حریم خصوصی پرسید که رحیمی در جواب گفت:

سروش قطعا یکی از امن‌ترین پیام‌رسان‌های موجود است و خواهش می‌کنم این موضوع در یک پنل تخصصی با موضوعات فنی و حقوقی بررسی شود چون اینجا و در این فرصت کم، نمی‌توان دلایل ما برای اثبات این ادعا مطرح و بررسی شود. می‌خواهم در این فرصت کوتاه فقط به نکته‌ای اشاره کنم که مخاطبان به آن فکر کنند. به‌نظر من در فضای رسانه‌ای درباره‌ی عدم امنیت اطلاعات و حریم خصوصی، آدرس غلطی داده شده است. چرا با وجود فعالیت غیرقانونی تلگرام طلایی و هاتگرام و اتفاقا استقبال ۳۰ میلیون نفره کاربران ایرانی از این اپ‌ها، کسانی که نگران امنیت اطلاعات کاربران بودند، کاری نکردند؟ چرا با وجود این‌که همه می‌دانند کل اطلاعات کاربران این پوسته‌ها از روزی که در تلگرام رجیستر کرده و فعالیت کرده‌اند در اختیار این اپلیکیشن‌ها و سازمان‌های حامی آن‌ها قرار می‌گیرد، هیچ کمپین رسانه‌ای اتفاق نیفتاده است؟ چرا فقط حساسیت‌های امنیت اطلاعات علیه پیام‌رسان‌های داخلی مطرح می‌شود؟ مشخص است کسانی که این بازار ۱۰۰۰ میلیاردی را در اختیار دارند، خیلی خوب توانسته‌اند فضای رسانه‌ای را در کنترل خودشان بگیرند. عجیب است که خود تلگرام هم ماه‌ها درباره‌ی این مساله سکوت کرد و تازه چند روز است که به کاربران این اپ‌ها اعلام خطر کرده است. تلگرام که همیشه ادعا می‌کند خیلی نگران حریم خصوصی کاربران‌ خود است، چرا چندین ماه سکوت کرده بود و به هیچ سوالی که کاربران ایرانی درباره فعالیت این دو اپلیکیشن می‌پرسیدند، پاسخی نمی‌داد؟ جالب‌تر اینکه حتی بعد از اطلاعیه‌ی رسمی تلگرام هم هیچ موج رسانه‌ای علیه هات‌گرام و تلگرام طلایی اتفاق نیفتاده است.

مدیرعامل پیام‌رسان سروش در پایان نشست، گفت:

این سوال‌های بی‌جواب مشخص می‌کند که آدرس غلطی درباره‌ی مباحث امنیت به مردم داده شده است. باید نگاه تخصصی و دلسوزانه‌ای نسبت به نگرانی مردم و اهالی رسانه درباره حریم خصوصی کاربران داشته باشیم و با پرسیدن این سوال‌ها و مطالبه‌ی جواب، بازیچه شدن پیام‌رسان‌های داخلی در این فضای رسانه‌ای را جدی بگیریم. ما به هیچ وجه تاکنون اطلاعات کاربران خود را به مقامات قضایی نداده‌ایم و به همین دلیل، در حال‌حاضر حکم جلب مدیر پیام‌رسان سروش هم صادر شده است! آیا برای هیچ یک از شما کارآفرینان، صاحبان استارتاپ و دانشجویان حاضر در این رویداد قرار جلب صادر شده است و با استرس ناشی از آن آشنا هستید؟ این یکی از معضلات فعالیت در حوزه‌ی ما است و سختی‌هایی که روزانه با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنیم.