فیلتر تلگرام و اینستاگرام بلای جان کسب و کارهای اینترنتی می‌شود

در فضای مجازی کشور حدود 300 هزار فروشگاه اینترنتی وجود دارد که با فیلترینگ، کسب‌وکار آن‌ها مختل می‌شود. اکنون بحث فیلتر اینستاگرام مطرح شده و کسب و کارهای اینترنتی نگران وضعیت خود هستند.

این روزها حرف‌های ضد و نقیضی درباره فیلترینگ اینستاگرام به گوش می‌رسد و این شایعه‌ها، فروشگاه های اینترنتی را نگران کرده است. در همین رابطه افراد مشهور اینستاگرام و سلبریتی‌ها برای حمایت از فروشگاه های اینترنتی ایرانی، متنی را در قسمت بیو صفحه اینستاگرامشان نوشته‌اند با این مضمون که «بر خلاف گذشته، کسب و کارهای اینترنتی می‌توانند کامنت تبلیغاتی خود را در زیر پست‌های ما منتشر کنند.»

این افراد می‌دانند که شرایط بیشتر فعالان اقتصادی در حوزه فروشگاه های اینترنتی نامساعد است و سرمایه‌ای برای تبلیغات فعالیت و محصولات خود ندارد. از طرفی مسئولان نیز به جای افزایش امکانات کسب‌وکار این افراد، با فیلتر کردن شبکه های اجتماعی، فعالیت آن‌ها را مختل می‌کنند.

در حال حاضر حدود 300 هزار فروشگاه اینترنتی در کشور فعال هستند که به دلیل بخشنامه‌های مختلف فیلترینگ مجبور می‌شوند از یک اپلیکیشن به اپلیکیشن دیگر کوچ کنند و این جابه‌جایی برای این کسب و کارهای اینترنتی بسیار دشوار خواهد بود؛ زیرا باید فعالیت خود را از صفر شروع کنند. اخیرا دوباره خبر‌هایی در خصوص فیلترینگ اینستاگرام منتشر شده است که رضا الفت نسب، دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی در این باره عنوان کرد حدود 22 هزار فروشگاه اینستاگرامی توسط کاربران ایرانی ساخته شده است و اگر میانگین درآمد ماهانه هر یک از این فروشگاه های اینستاگرامی را 1 میلیون تومان در نظر بگیریم، حداقل ایرانی‌ها به صورت ماهانه حدود 22 میلیارد تومان از اینستاگرام درآمد کسب می‌کنند. با فیلتر کردن این شبکه اجتماعی، این فضای کم‌هزینه و اقتصادی به‌راحتی از بین می‌رود. در گذشته نیز این اتفاق مشابه برای تلگرام رخ داد و 19 هزار کانال تلگرامی پس از فیلترینگ، با مشکلات زیادی مواجه شدند.

فیلتر اینستاگرام به ضرر کسب و کارهای اینترنتی است

اینستاگرام با داشتن 24 میلیون کاربر فعال ایرانی جزو محبوب‌ترین شبکه های اجتماعی در ایران شناخته می‌شود، اما موضوع فیلتر کردن آن بیش از پیش به گوش می‌رسد. اخیرا در همین رابطه جاوید‌نیا، سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور اعلام کرد برای فیلترینگ اینستاگرام حکم قضایی صادر شده است و اکثر اعضای شورای عالی فضای مجازی با فیلتر شدن این شبکه اجتماعی موافقت کرده‌اند. البته پس از مدتی گفته شد که هنوز تصمیم نهایی در این خصوص گرفته نشده است. مسئولان باید این موضوع را در نظر داشته باشند که اینستاگرام فقط برای برقراری ارتباط میان کاربران نیست و بسیاری از کاربران برای تبلیغات و رونق کسب‌وکار خود از آن استفاده می‌کنند. در حال حاضر با فیلتر کردن اینستاگرام انتظار می‌رود همان شرایطی که برای کسب و کارهای اینترنتی ایرانی‌ها در تلگرام به وجود آمد، برای اینستاگرام نیز رخ دهد.

رضا الفت نسب، سخنگوی کسب و کارهای اینترنتی در خصوص تعداد کسب و کارهای فعال در شبکه‌های مجازی محبوب اعلام کرد طبق آمار‌های منتشر شده حدود 300 هزار فروشنده اینترنتی در ایران فعالیت دارند که از میان آن‌ها 40 هزار وب سایت فروشگاه آنلاین ثبت شده است. البته حدود 40 هزار وب سایت ثبت نشده هم وجود دارد و به طور کلی 80 تا 100 هزار وب سایت در کشور فعال هستند و مابقی در شبکه های اجتماعی فعالیت می‌کنند. هرچند رضا الفت نسب تاکید کرد که این آمار رسمی نیست، اما می‌توان با یک محاسبه ساده متوجه شد که حدود 200 هزار فروشنده آنلاین در شبکه های اجتماعی فعال هستند. سخنگوی کسب و کارهای مجازی در پایان تاکید کرد با بررسی تعداد درگاه‌های پرداخت و سایر آمار‌ها می‌توان متوجه شد که حدود 100 هزار کانال تلگرامی در حوزه کسب‌وکار در کشور وجود دارد.

میزان درآمد کسب و کارهای تلگرامی

پس از فیلتر شدن تلگرام، حدود 100 هزار فروشنده، ارائه‌دهنده خدمات، خریداران و مشتریان دچار مشکل شدند؛ زیرا تلگرام بستر بسیار مناسبی برای خریداران و فروشندگان کالاها و خدمات فراهم کرده‌ بود که پس از فیلترینگ، این بستر نابود شد. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی مرکز رسانه‌های دیجیتال، پس از فیلترینگ تلگرام، درآمد حدود 19 هزار کانال در حوزه کسب‌و‌کار که در این شبکه اجتماعی فعالیت می‌کردند، به دلیل کاهش استقبال مردم از تلگرام افت کرد. درآمد سالانه کانال‌های تلگرامی بر اساس گزارش میدانی یکی از موسسه‌های تحقیقاتی ایرانی به شرح زیر است:

کانال‌های تلگرامی با بیش از 1 میلیون عضو حدود 80‌ میلیون تومان کانال‌های تلگرامی با 500 هزار تا 1 میلیون عضو حدود 50 میلیون تومان کانال‌های تلگرامی با 100 هزار تا 500 هزار عضو حدود 25 میلیون تومان کانال‌های تلگرامی با 50 تا 100 هزار عضو حدود 5 میلیون تومان

گفتنی است این کانال‌ها درآمد خود را از طریق تبلیغات کسب می‌کنند، اما روش‌های دیگری نیز در کانال‌های تلگرامی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به فروشگاه‌های پوشاک، لوازم خانگی، گوشی موبایل و سایر کسب‌و‌کارها اشاره کرد. در مجموع می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تلگرام در مدت کوتاهی توانست نقش یک بازارچه آنلاین را در فضای مجازی کشور ایجاد کند و برای کسب و کارهای اینترنتی به بستر خوبی تبدیل شود.

نظر برخی از مدیران فروشگاه های اینترنتی

خانم عیوض زاده، یکی از فروشنده‌های اینترنتی است که به کمک اینستاگرام و تلگرام، زیورآلات دست‌ساز خود را به فروش می‌رساند و مشتریان زیادی نیز از محصولات دست‌ساز او استقبال می‌کردند، اما پس از فیلتر شدن تلگرام، تعداد مشتریانش کاهش پیدا کرد. با وجود این، وی توانست با فعالیت در اینستاگرام میزان مشتریان خود را دوباره افزایش دهد. او در خصوص شایعه فیلترینگ اینستاگرام عنوان کرد اگر این اقدام عملی شود دیگر نمی‌توانم به کسب‌وکارم ادامه دهم. این فروشنده اینستاگرامی در ادامه گفت:

محصولاتم را در شبکه های اجتماعی معرفی کردم و مشتریان زیادی از محصولاتم استقبال کردند، اما با فیلتر شدن تلگرام تعدادی از آن‌ها را از دست دادم. هرچند فعالیتم را در اینستاگرام ادامه دادم و خوشبختانه الان مشتریان زیادی پیدا کرده‌ام، اما اگر فیلترینگ اینستاگرام عملی شود نمی‌دانم چه اتفاقی خواهد افتاد. کسب‌وکار من به صورت آنلاین است و فروش حضوری انجام نمی‌دهم، به همین دلیل فقط با اینستاگرام سفارش دریافت می‌کنم. خودم سرپرست خانواده هستم و بدون شک با فیلتر شدن اینستاگرام کسب‌وکار و منبع درآمد من از بین می‌رود.

سامان سلیمیان که دو شعبه بزرگ حوزه فروش مانتو دارد و بخشی از محصولات خود را به صورت آنلاین به فروش می‌رساند نیز در خصوص مشکلات خود می‌گوید:

ما بیشتر فروش خود را به صورت حضوری انجام می‌دهیم، اما به دلیل رشد استفاده مردم از اینترنت و شبکه‌های مجازی، ما نیز در این زمینه فعالیت آنلاین خودمان را شروع کرده و به واسطه آن فروش بسیار خوبی را تجربه کردیم. البته از زمانی که تلگرام فیلتر شد، تاثیر بدی روی میزان فروش ما گذاشت و بسیاری از مشتریانمان را از دست دادیم. در حال حاضر نیز بحث فیلترینگ اینستاگرام مطرح است که احتمالا باز هم بخش عمده‌ای از مشتریانمان که به صورت آنلاین با ما در ارتباط هستند و خرید می‌کنند را از دست می‌دهیم. بسیاری از مشتریان ما در اینستاگرام قادرند انواع مدل‌های مختلف مانتو را ببینند و محصول مد نظرشان را سفارش دهند. در حال حاضر فروش آنلاین در جهان با سرعت زیادی در حال گسترش است، اما در ایران با این کسب‌وکار مقابله می‌شود.

فیلترینگ به مردم ضرر می‌رساند

رضا الفت نسب، سخنگوی اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی در خصوص آسیب‌های فیلترینگ به کسب‌وکار‌ها عنوان کرد زمانی‌ که تلگرام فیلتر شد، تعداد زیادی از کانال‌هایی که در این پیام رسان فعالیت اقتصادی داشتند، متضرر شدند؛ چراکه تعداد مشتریان آن‌ها کاهش پیدا کرد. تلگرام فضای خوبی برای تبلیغات فراهم می‌کرد و کسب‌وکارهای بسیاری با فیلتر شدن تلگرام فرصت مناسب برای تبلیغ خدمات و محصولات خود را از دست دادند.

وی در ادامه افزود نمی‌توانیم بگوییم که مشکل فیلتر شدن تلگرام را می‌توان با فیلترشکن برطرف کرد؛ زیرا افراد زیادی هستند که تمایلی به استفاده از فیلترشکن ندارند یا کند بودن اینترنت، آن‌ها را برای نصب فیلترشکن منصرف می‌کند. از این رو با فیلتر شدن شبکه های اجتماعی امکان ارائه خدمات مناسب وجود ندارد و تمایل کاربر به خرید کردن کاهش پیدا می‌کند. به طور کلی فعالان این حوزه تکلیف مشخصی ندارند و هر زمان که از یک پلتفرم اینترنتی استفاده می‌کنند، توسط مسئولان با مشکل فیلترینگ روبه‌رو می‌شوند. الفت نسب در پایان خاطرنشان کرد که در ایران حدود 1 درصد از مجموع حجم خرده‌فروشی‌ها به صورت آنلاین انجام می‌شود که این میزان در ترکیه 3 درصد، در چین 13 تا 15 درصد و در آمریکا و انگلیس 6 تا 8 درصد است. در واقع جهان به سمت فروش آنلاین و اینترنتی پیش می‌رود و ما نمی‌توانیم جلوی این پدیده را در کشور بگیریم.