پروژه استارلینک ؛ برنامه بلندپروازانه ماسک و اسپیس ایکس برای اینترنت ماهواره ای

پروژه استارلینک (Starlink)، برنامه بلندپروازانه شرکت اسپیس ایکس و مدیرش، ایلان ماسک برای ارائه اینترنت ماهواره ای به مردم سراسر جهان است. در ادامه با جزئیات این پروژه عظیم آشنا می‌شوید.

این روزها بحث اینترنت ماهواره ای بسیار داغ شده و شرکت‌های مختلف مانند اسپیس ایکس و وان وب به دنبال ارسال ماهواره‌های متعدد به مدار زمین و ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای پرسرعت و ارزان به مردم سراسر جهان هستند. اینترنت ماهواره ای بیشتر برای مواقعی به کار می‌رود که اینترنت زمینی باکیفیت و پرسرعت وجود نداشته باشد و به همین دلیل کشورهای در حال توسعه می‌توانند از راه‌اندازی این نوع اینترنت بسیار خوشحال باشند.

یکی از شرکت‌هایی که برای راه‌اندازی و ارائه اینترنت ماهواره ای باکیفیت و پرسرعت به کاربران بسیار مصمم است، شرکت اسپیس ایکس (Space X) و مدیر آن یعنی ایلان ماسک (Elon Musk) است. شرکت اسپیس ایکس در اواخر سال 1396 با پرتاب موفقیت آمیز دو ماهواره آزمایشی، پروژه اینترنت ماهواره ای خود که استارلینک (Starlink) نام دارد را آغاز کرد. این دو ماهواره آزمایشی به وسیله موشک فالکون 9 به مدار پایینی زمین فرستاده شدند. این دو ماهواره بخشی از هزاران ماهواره‌هایی هستند که ایلان ماسک می‌خواهد برای دسترسی به اینترنت پرسرعت و باکیفیت ماهواره‌ای در مدار زمین قرار بدهد.

در خرداد 1398 هم اسپیس ایکس توانست 60 ماهواره استارلینک دیگر را به مدار پایین زمین ارسال کند که این ماهواره‌ها توسط موشک فالکون 9 در ارتفاع 400 کیلومتری زمین قرار گرفتند. بوستر موشک که قابلیت استفاده مجدد دارد هم 9 دقیقه پس از پرتاب به طور موفقیت‌آمیزی روی سکوی شناور در اقیانوس اطلس فرود آمد. این سیستم مخابراتی وسیع وقتی به صورت آنلاین قابل دسترسی می‌شود که 400 ماهواره در مدار زمین قرار بگیرند و فعال شوند، اما ظرفیت عملیاتی قابل توجه استارلینک با 800 ماهواره عرضه خواهد شد.

ایلان ماسک در این رابطه می‌گوید شرکت فضایی خصوص اسپیس ایکس به چندین پرتاب آزمایشی نیاز دارد تا با اطمینان بالا به سمت هدف خود پیش برود. پروژه استارلینک از اواسط دهد 2020 در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و شاید روزی از 12 هزار ماهواره برای اجرای این طرح اینترنت جهانی استفاده کنیم. گفته می‌شود هر ماهواره حدود 5 سال عمر دارد و پس از آن به جو زمین سقوط می‌کند و نابود می‌شود و اسپیس ایکس ماهواره‌های جدیدی را جایگزین آن می‌کند.

در آبان 1398 هم اسپیس ایکس در چهارمین ماموریت موشک فالکون 9 موفق شد 60 ماهواره دیگر را از فلوریدا به فضا پرتاب کند. اسپیس ایکس مدتی پیش اعلام کرد که برای تحقق رویای اینترنت ماهواره ای به قرارگیری 42 هزار ماهواره مستقل در مدار نیاز دارد و تا امروز 122 ماهواره مخصوص به مدار زمین ارسال شده است.

ایلان ماسک با پروژه‌های رویایی و بلندپروازانه خود می‌خواهد به دنیا ثابت کند که چندین سال از همه جلوتر است. پس از خودروهای منحصربه‌فرد تسلا، برنامه زندگی در مریخ و پروژه‌های دیگری از این دست، حالا ایلان ماسک تصمیم دارد با پروژه استارلینک شبکه‌ای از ماهواره‌ها را دور کره زمین ایجاد کند و ارتباط اینترنت با نقاط مختلف جهان به وجود بیاورد. فعلا این پروژه مراحل مقدماتی خود را طی می‌کند و ماسک امیدوار است که این برنامه بلندپروازانه تا اواسط دهه 2020 عملی شود.

پروژه استارلینک چگونه عمل می‌کند؟

در پروژه استارلینک ، سرعت ماهواره‌ها به گونه‌ای تنظیم می‌شود که از برخورد آنها جلوگیری شود. طبق برنامه قرار است 32 صفحه مداری ایجاد شود که هر کدام شامل 50 ماهواره خواهد بود و همه این ماهواره‌ها می‌توانند با هم ارتباط داشته باشند. در زمان برقراری ارتباط، ابتدا دیتا از مبدا زمینی ارسال می‌شود و سپس نزدیک‌ترین ماهواره آن را دریافت می‌کند و در مرحله بعد کوتاه‌ترین مسیر بین ماهواره‌های در حال حرکت شناسایی شده و اطلاعات به مقصد فرستاده می‌شود. برخی نقاط زمین مانند شهرهای لندن، نیویورک، پاریس و غیره نیز به ترافیک بیشتری نیاز دارند و به همین دلیل پوشش ماهواره‌ای روی مناطق اروپا و آمریکای شمالی بیشتر خواهد بود.

هر ماهواره در استارلینک حدود 386 کیلوگرم وزن دارد و در ارتفاع 1150 تا 1275 کیلومتری زمین قرار می‌گیرد و مساحتی به عرض حدود 2129 کیلومتر را پوشش می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود این پروژه به حدود 10 میلیارد دلار هزینه نیاز داشته باشد.

البته بسیاری از کارشناسان به پروژه جدید اسپیس ایکس ایراد گرفته‌اند و معتقدند این پروژه و ماهواره‌های آن باعث ایجاد آلودگی فضایی می‌شود و علاوه بر ایجاد مزاحمت برای ستاره‌شناسان، امواج ماهواره‌ها می‌تواند برای محیط زیست و موجودات زنده‌ی روی زمین مشکلاتی را ایجاد کند. ستاره‌شناسان می‌گویند نور ساطع شده از پنل‌های خورشیدی ماهواره‌ها، تاثیر منفی روی رصد آسمان در شب می‌گذارد. موافقان استارلینک نیز به کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری کابل‌های زیردریایی اینترنت و سرعت بالاتر اینترنت ماهواره‌ای نسبت به سیستم فعلی اشاره می‌کنند.

ایلان ماسک می‌گوید این پروژه در نهایت می‌تواند به 3 میلیارد نفر از افرادی که در دنیا به اینترنت دسترسی ندارند، خدمات‌رسانی آنلاین انجام دهد و در آینده هم می‌تواند یکی از منابع مالی مهم این شرکت به خصوص برای زندگی در مریخ به شمار برود. طبق شبیه‌سازی‌هایی که انجام شده، سرعت تبادل اطلاعات برای فواصل طولانی با استفاده از این پروژه، دو برابر ارسال و دریافت اطلاعات از طریق خطوط فیبر نوری است.

شرکت آمریکایی وان وب (OneWeb)، اپراتور کانادایی تله ست (Telesat) و شرکت Quika متعلق به اپراتور ماهواره‌ای Talia از جمله رقبای اسپیس ایکس در ارائه اینترنت ماهواره ای هستند، اما پروژه استارلینک اسپیس ایکس بسیار بلندپروازانه‌تر و پیشرفته‌تر از سایر رقبا است. اسپیس ایکس معتقد است به زودی هر کسی با خرید یک آنتن کوچک ساخته شده توسط این شرکت که نقش ریسیور را ایفا می‌کند، می‌تواند به شبکه استارلینک متصل شود.