آیا با آزادسازی واردات خودرو ماشین های خارجی ارزان می‌شوند؟

آزادسازی واردات خودرو در سال 99 این شایعه را به وجود آورد که قیمت ماشین های خارجی کاهش پیدا می‌کند. اما آیا این شایعه حقیقت دارد و می‌توانیم منتظر ارزان شدن خودرو در بازار ایران باشیم؟

در سال 1398، با توجه به افزایش نرخ ارز و اختصاص ارز موجود در کشور به کالاهای اساسی، واردات خودرو ممنوع اعلام شد و به دنبال آن نیز شاهد افزایش قیمت خودروهای وارداتی بودیم. بسیاری از فعالان حوزه بازار خودرو بر این باور بودند که ممنوعیت واردات یکی از عواملی بود که باعث این افزایش قیمت ماشین های خارجی شده، اما باید گفت که بالا رفتن قیمت دلار و سودجویی دلالان تاثیر بیشتری در این امر داشته است.

به تازگی نیز خبری در رسانه‌ها منتشر شده با این عنوان که در سال 99 واردات خودرو با اولویت خودروهای هیبریدی و ماشین‌آلات معدنی و راهسازی با ارز منشا خارجی مجاز می‌شود. طبق این خبر، لایحه بودجه سال آینده به شورای نگهبان ارائه شده و در یکی از بندهای آن آمده است که واردات خودرو به صورت مشروط با اولویت واردات خودروهای هیبریدی آزاد خواهد شد.

ادعای کاهش قیمت خودروهای وارداتی

به دنبال انتشار این خبر، واردکنندگان خودرو ابراز خوشحالی کردند و دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در همین رابطه گفت در صورت آزادسازی واردات خودرو، واردکنندگان آمادگی کامل برای تامین نیاز بازار را خواهند داشت و در این صورت می‌توانند قیمت‌های کنونی در بازار خودروهای خارجی را به نصف برسانند. مهدی دادفر اظهار کرد در دو سال اخیر کسب و کار همه واردکنندگان خودرو زائل شده، اما کماکان برخی از آنها در بازار حضور دارند و آماده هستند تا به سرعت نیازهای بازار خودرو را تامین کنند. وی در ادامه افزود:

دولت باید با توجه به پارامترهای افزاینده متعددی که در سال‌های اخیر برای افزایش قیمت خودرو ایجاد شده، تجدید نظری در این پارامترها داشته باشد و بهتر است تعرفه‌های حدود 76 درصدی را تغییر داده و برای همه خودروهای خارجی به حداکثر 20 درصد برساند. در این حالت می‌توان گفت واردکنندگان خودرو با منابع ارزی که در خارج از کشور دارند می‌توانند نیاز بازار خودروهای وارداتی را تامین کنند و خودروها را با اختلاف قیمت کم نسبت به قیمت خودروهای داخلی در اختیار مردم قرار دهند. اگر دولت نرخ تعرفه‌ها را کاهش دهد و چیزی که در لایحه بودجه آورده شده را اجرا کند، آمادگی داریم که قیمت خودرو در بازار را به نصف قیمت‌های کنونی برسانیم.

این اتفاق و اظهارات دبیر انجمن واردکنندگان خودرو باعث شد تا برخی دلالان به فکر سودجویی بیفتند و شایعه کاهش شدید قیمت خودروهای وارداتی در سال آینده را پخش کنند. بعضی از کسانی که خودرو خارجی دارند هم فریب این شایعات را می‌خورند و از ترس این که واقعا قیمت خودروشان در سال آینده نصف شود، به دنبال فروش ماشین خارجی خود هستند. اما آیا واقعا با آزادسازی واردات خودرو در سال آینده، قیمت ماشین های خارجی کاهش پیدا می‌کند؟ در ادامه، این موضوع را بررسی می‌کنیم.

آزادسازی واردات خودرو تاثیری بر قیمت‌ها ندارد

امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در همین خصوص می‌گوید من به شدت با واردات خودرو مخالف هستم، چرا که واردات ماشین خارجی در این شرایط اثر مستقیم بر اقتصاد کلان کشور خواهد گذاشت. به گفته کاکایی، واردات خودروهای خارجی هیچ تاثیری بر قیمت خودروهای داخلی نمی‌گذارد، چون در حال حاضر قیمت خودروهای داخلی با ارز آزاد، زیر قیمت‌های جهانی است. وقتی منابع ارزی برای واردات خودرو صرف شود و تقاضا برای ارز افزایش پیدا کند، نرخ ارز روند صعودی پیدا می‌کند و این موضوع بر هزینه تمام شده تولید خودرو تاثیرگذار خواهد بود.

کاکایی همچنین اضافه کرد امروز صادرات نفت بسیار کاهش پیدا کرده و با مشکلاتی که ویروس کرونا در جهان ایجاد کرده، قیمت نفت تا چند ماه آینده کاهش خواهد یافت و به این ترتیب درآمدهای ارزی ما نیز در سال آینده کمتر می‌شود و شرایط از سال‌های گذشته نیز سخت‌تر خواهد شد. آزادسازی واردات خودرو در سال آینده هم می‌تواند باعث افزایش شدید قیمت ارز بشود. علاوه بر آن در قانون بودجه 99 به اولویت واردات خودروهای هیبریدی اشاره شده که در ظاهر قشنگ است، اما مگر مشکل آلودگی تهران و کلانشهرها، موضوع خودرو است؟ امروز ثابت شده که دلیل اصلی آلودگی هوای شهرها وجود کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها و تردد خودروهای فرسوده در سطح شهر است.

بابک صدرایی، یکی دیگر از کارشناسان حوزه خودرو در این باره اظهار کرد واردات خودرو در سال آینده با توجه به شرایط اقتصادی و وجود تورم، تاثیری بر بازار خودرو نمی‌گذارد و باز هم قیمت‌ها غیر منطقی خواهد بود. کشورمان از لحاظ ارزی و تامین کالا خیلی مشکل دارد و در این شرایط شاید نیاز ضروری به واردات خودرو نداشته باشد. همچنین مساله مهم در این خصوص ابهام بر سر تعرفه واردات است. اگر تعرفه واردات خودرو مثل سال 96 معادل 50 یا 70 یا 90 درصد باشد، تاثیری بر بازار نمی‌گذارد. در این صورت یک خودروی معمولی 25 هزار دلاری با دلار 15 هزار تومانی نزدیک 380 میلیون درمی‌آید و قیمت این خودرو با احتساب تعرفه 70 درصدی و سود واردکننده، حدود 800 میلیون تومان خواهد شد که از قیمت فعلی در بازار هم بالاتر می‌شود.

صدرایی در ادامه افزود کارشناسان اقتصادی با اشاره به افزایش حجم نقدینگی، تورم 30 تا 50 درصدی را برای سال آینده پیش‌بینی می‌کنند و بازار خودرو نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. این فشار اقتصادی باعث می‌شود قیمت خودرو هم بالاتر برود و نمی‌توان از این واقعیت فرار کرد.

محاسبه قیمت احتمالی چند ماشین خارجی

بنابراین مشاهده کردیم که بیشتر کارشناسان حوزه خودرو معتقدند قرار نیست با آزادسازی واردات خودرو، قیمت خودروهای خارجی کاهش پیدا کند و حتی می‌تواند منجر به افزایش نرخ ارز و در نتیجه بالاتر رفتن قیمت‌ها بشود. ما در ادامه قیمت چند خودرو مطرح خارجی را به صورت تقریبی محاسبه کردیم تا ببینیم وارد کردن آنها چقدر هزینه دارد. برای مثال خودروی کیا سراتو 2018 در نسخه فول حدود 30 هزار دلار قیمت دارد که با نرخ 15 هزار تومانی دلار، قیمت آن 450 میلیون تومان می‌شود و اگر تعرفه‌های واردات و سود واردکننده را هم حساب کنیم، قیمت نهایی آن در ایران نزدیک به 900 میلیون تومان می‌شود. در حالی که طبق آخرین قیمت‌ها، کیا سراتو 2018 در بازار ایران با قیمت حدود 630 میلیون تومان فروخته می‌شود.

رنو کولئوس 2018 نیز در نسخه فول 45 هزار دلار قیمت دارد که با محاسبه نرخ ارز، قیمت آن 675 میلیون تومان می‌شود و در نهایت با احتساب تعرفه واردات و سود واردکننده، قیمت آن به نزدیک 1 میلیارد و 400 میلیون تومان خواهد رسید. آخرین قیمت رنو کولئوس 2018 در بازار ایران 1 میلیارد تومان بود. هیوندای سانتافه 2018 نیز از این قاعده مستثنی نیست. قیمت نسخه فول سانتافه 2018 معادل 37 هزار دلار است که با محاسبه دلار 15 هزار تومانی، 555 میلیون تومان می‌شود و در نهایت قیمت نهایی آن با محاسبه تعرفه‌ها و سود واردکننده به بالای 1 میلیارد و 200 میلیون تومان می‌رسد. آخرین قیمت سانتافه در بازار آزاد ایران حدود 1 میلیارد تومان بود.

با این اوصاف، قطعا صرف آزادسازی واردات خودرو نمی‌تواند مشکلات بازار خودرو را حل کند و باعث کاهش قیمت ماشین های خارجی بشود و اگر می‌خواهیم واقعا قیمت‌ها را پایین بیاوریم باید تعرفه‌های واردات به شدت کاهش پیدا کند و از سوی دیگر قیمت ارز نیز ارزان‌تر شود که متاسفانه فعلا نشانه‌های خوبی را مشاهده نمی‌کنیم و نرخ ارز روز به روز در حال افزایش است. از طرفی هنوز تعرفه‌های واردات خودرو در صورت آزادسازی واردات در سال 99 اعلام نشده، اما بعید به نظر می‌رسد شاهد کاهش تعرفه‌ها باشیم. همچنین طبق این لایحه که به شورای نگهبان ارائه شده، اولویت واردات خودرو با خودروهای هیبریدی خواهد بود و اصلا هنوز مشخص نیست آیا واردات خودروهای سواری معمولی نیز آزاد می‌شود یا خیر.