جرم متلک پرانی به زنان و مزاحمت خیابانی + نحوه شکایت و رسیدگی به جرم

جرم متلک پرانی به زنان و مزاحمت خیابانی + نحوه شکایت و رسیدگی به جرم

امروز درباره جرم متلک پرانی بـه زنان و مزاحمت خیابانی صحبت می‌کنیم. دیدن این صحنه ها در کوچه و خیابان کم کم دارد بـه یک تصویر عادی تبدیل می‌شود، بعضی از روی قصد و نیت بد، و بعضی هم بخاطر تفریح این کارها را انجام میدهند. در تمام کشور هـای خارجی متلک پرانی و مزاحمت خیابانی نوعی از تجاوز بـه زنان محسوب می‌شود، در ادامه جرم متلک پرانی و مزاحمت هـای خیابانی در ایران را مرور می‌کنیم.

مزاحمت برای بانوان در سطح جامعه در تمام کشور هـای دنیا شایع اسـت و جرم محسوب میشود. اما متاسفانه تعداد زیادی از قربانیان مزاحمت‌ هـای خیابانی بجای اعتراض و شکایت سعی میکنند تا جای ممکن بـه سرعت از موقعیت فرار کنند اما شاید اگر همه ی بانوان بدانند کـه مزاحمت خیابانی، جرم اسـت اوضاع کمی تغییر کند.

جرم ایجاد مزاحمت نسبت بـه بانوان در اماکن عمومی یا معابر را بعنوان یکی از مصادیق جرائم علیه آزادی و روان اشخاص، بطور مستقل در قوانین جزایی قابل تعقیب اسـت و مجازات دارد. آزادی روح و روان عبارت اسـت از این کـه هر شخصی در محدوده قوانین و نظامات اجتماعی بتواند آزادانه و بـه میل خود اقدام بـه انجام یا ترک کار‌هـای متعارف مربوط بـه زندگی اجتماعی کند و هیچ شخصی بدون جهت، متعرض و مزاحم وی نشود.

‌آیا مزاحمت خیابانی و متلک‌ پراکنی به بانوان جرم است؟

بـه موجب ماده 14 منشور حقوق شهروندی، شهروندان از جمله زنان حق دارند درصورت تعرض بـه آزادی و امنیت خود در حداقل زمان ممکن و بـه آسانی بـه ماموران امنیتی دسترسی داشته باشند. علاوه بر این در ماده 103 قانون فوق بـه حق زنان در مشارکت در فضا‌ها و مراکز عمومی تاکید شده اسـت.

لذا هر انچه باعث ایجاد خلل دراین حضور و مشارکت شود با واکنش قانون رو بـه رو خواهد شد. بهمین دلایل قانون گذار در ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی بـه جرم انگاری و وضع مجازات برای کسانی کـه برای بانوان در اماکن و معابر عمومی ایجاد مزاحمت می‌نمایند پرداخته اسـت.

تعریف جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان

بـه موجب ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی، هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض و مزاحم بانوان شود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت، بـه آنان توهین کند بـه حبس از ۲ تا ۶ ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد. ماده مذکور بـه اذیت و آزار زنان در فضاهای شهری اشاره دارد و مصادیق متلک‌ پراکنی، دست‌ درازی و تعقیب را در برمی‌گیرد.

محل ارتکاب جرم

منظور از معابر عبارت از محل‌هایی اسـت کـه معاشرت در آن‌ها در تمام اوقات شبانه روز برای عموم مردم آزاد اسـت مانند کوچه‌ها، خیابان‌ها، میدان‌ها، اتوبان‌هـای داخل یا خارج شهرها و… حضور یا عدم حضور شهود برای تحقق جرم دراین معابر شرط نیست.

اماکن عمومی عبارت از محل‌هایی اسـت کـه در ساعاتی از شبانه روز برای معاشرت اشخاص دایر و آماده باشند هم چون ادارات دولتی، بازار، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها، اتوبوس‌ها و… بنابر این توهین و مزاحمت در اماکن خصوصی مانند منزل و مسکن اشخاص هر چند علنی و با حضور شهود صورت گیرد مشمول حکم این ماده نخواهد بود.

چه نوع رفتاری تعرض و ایجاد مزاحمت به بانوان تلقی می‌شود؟

رفتار مجرمانه بـه صورت تعرض، ایجاد مزاحمت و توهین بـه بانوان قابل تحقق اسـت. مقصود از تعرض و مزاحمت برای بانوان این اسـت کـه مرتکب جرم با حرکات و اعمال توهین‌ آمیز خود موجبات هتک حرمت بانوان را فراهم کند، ‌مثل این کـه مصرانه آنها را در معابر و اماکن تعقیب کند. معیار و ضابطه‌ تشخیص عملیات توهین‌ آمیز و مزاحمت، عرف و عادت رایج در محل وقوع جرم اسـت.

قصد ارتکاب جرم

ایجاد مزاحمت و توهین بـه بانوان در معابر و اماکن عمومی از جرائم عمدی اسـت. این جرم با وقوع عمل توهین آمیز یا ایجاد مزاحمت از طرف مرتکب، محقق میگردد برای تحقق جرم مذکور وجود قصد مجرمانه مفروض خواهد بودو نیازی بـه اثبات ندارد.

در واقع وقتی شخصی برای زنان ایجاد مزاحمت نمود یا مرتکب رفتار توهین آمیزی نسبت بـه آنان شد جرم مذکور واقع شده اسـت و نیازی نیست قربانی جرم ثابت کند کـه مرتکب بـه صورت عمدی این اعمال را انجام داده اسـت زیرا اصل بر این اسـت کـه وی قصد ارتکاب اعمال مذکور را داشته اسـت البته اثبات خلاف این امر از سوی متهم، موجب عدم‌ مسئولیت کیفری او خواهد شد.

قربانی جرم

قربانی جرم زنان هستند در نتیجه ایجاد مزاحمت و توهین بـه مردان در معابر و اماکن عمومی مشمول حکم نخواهد شد. در تعداد زیادی از موارد قربانیان بدلیل تهدید فرد مزاحم از شکایت خود صرف نظر میکنند بهمین دلیل قانون گذار در راستای حمایت از زنان بزه دیده ماده ۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری را وضع کرده اسـت.

بـه موجب ماده مذکور افشای اطلاعات مربوط بـه هویت و محل سکونت بزه‌دیده، شهود و مطلعان و سایر اشخاص مرتبط با پرونده توسط ضابطان دادگستری، جز در مواردی کـه قانون معین میکند، ممنوع اسـت. در صورتی کـه ضابطان دادگستری اطلاعات فوق را فاش کنند بـه ۳ ماه تا ۱ سال انفصال از خدمات دولتی محکوم میشوند.

مجازات جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان

کیفر ایجاد مزاحمت برای بانوان در معابر و اماکن عمومی حبس از ۲ تا ۶ ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود. بـه موجب ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی این جرم غیرقابل گذشت اسـت.

بـه موجب تبصره ۲ ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی جرم غیرقابل گذشت جرمی اسـت کـه شکایت شاکی و گذشت وی در شروع بـه تعقیب و رسیدگی و ادامه آن و اجرای مجازات تاثیری ندارد پس گذشت شاکی فقط میتواند بعنوان یکی از علل تخفیف مجازات یا تبدیل آن بـه نوع دیگری کـه مناسب‌تر بحال متهم باشد مورد استناد دادگاه قرار گیرد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم مذکور

اثبات سخت آزار و اذیت‌هـای خیابانی یکی از دلایلی اسـت کـه بزه‌دیدگان اقدام بـه شکایت نمی کنند. تصور کنید در خیابان کسی بدن شـما را لمس می کند و بـه راه خود ادامه می دهد. چقدر احتمال دارد کـه در آن لحظه مامور نیروی انتظامی در صحنه وجود داشته باشد؟

چگونه می‌شود مرتکب را دستگیر کرد و به محاکم قضایی کشاند؟

صدایتان را بالا ببرید و از حاضران و عابران تقاضای کمک کنید. ازآن‌ها بخواهید مرتکب را متوقف کنند. با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید. یا بـه نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس مراجعه و واقعه را گزارش کنید. اگر خشونت توسط راننده یک وسیله نقلیه رخ داده، عدد پلاک ماشین یا موتور را یادداشت کنید و یا ازآن عکس بگیرید و بـه پلیس گزارش کنید. از حاضران تقاضای کنید کـه بـه همراه شـما حضور پیدا کنند و برای شـما شهادت کتبی بدهند.

درصورت عدم اقرار متهم، بدون شهادت شهود در اکثر موارد اثبات جرم غیرممکن اسـت. پس از ارائه گزارش بـه کلانتری و تکمیل اطلاعات پرونده جهت رسیدگی بـه دادسرا ارسال می‌شود ودر دادسرا تحقیقات لازم در رابطه با پرونده انجام می‌شود. سپس بـه شعب بازپرسی ارسال می‌شود ودر نهایت بازپرس با مشاهده محتویات پرونده وقتی را برای حضور متهم در دادسرا و تحقیق از وی درنظر میگیرد.

در دادسرا شاکی می تواند تقاضای تحقیقات محلی نماید کـه درصورت لزوم بازپرس اقدام بـه تحقیق محلی می‌نماید. بازپرس در طول رسیدگی بـه پرونده، در قالب اخطاریه متهم را مطلع می کند. شاکی نیز دراین مرحله شاهدان رابه مرجع رسیدگی معرفی نماید. سپس بازپرس از متهم، شاکی و شاهدان تحقیق می کند و اظهارات انها را بررسی می نماید.

در خصوص شهود اگر ثابت شود کـه اظهارات آنها در خصوص مزاحمت از سوی متهم صحت دارد شهادت شاهد بـه صورت کتبی قید شده و بـه امضای حاضران در جلسه و بازپرس میرسد. در مرحله ی بعد پرونده ی کیفری بـه دادگاه فرستاده میشود پرونده ثبت می گردد.

سپس قاضی با مشاهده ی جزییات پرونده دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی رابه طرفین شکایت و نماینده ی دادستان می دهد. در نهایت جلسه ی دادگاه تشکیل می‌شود و نماینده ی دادستان نیز حضور یافته و اظهارات خودرا بیان می نماید. در آخرین مرحله رای دادگاه توسط قاضی با امضای صورت جلسه توسط طرفین شکایت و قضات اعلام می‌شود.

در ادامه گزارش و تصاویری تاسف بار از مزاحمت‌ های خیابانی برای دختران در تهران

براساس آخرین تحقیقاتی کـه چندسال پیش توسط یک مرکز تحقیقاتی خصوصی انجام شد، هر زن یا دختری در جوامع شهری در ایران بـه میزان مسافتی کـه طی می کند یا مدت زمان حضورش در سطح خیابان‌ها، در هر تردد شهری، بین یک تا 20 بار بـه لحاظ مزاحمت هـای کلامی، فیزیکی و چشمی «نگاه نامناسب و آزاردهنده» از سوی برخی مردان مورد آزار و آزار قرار می گیرد.

لذت بردن یا تحقیر کردن؟

متلک پرانی را شاید بتوان یکی از رایج ترین و دم دستی ترین اَشکال مزاحمت در ایران دانست. اگرچه مردان هم در تیررس انواع متلک ها از سوی زنان قرار می گیرند اما بیشترین قربانیان متلک ها در کشور مـا خانمها هستند. بنظر باید جالب باشد کـه بدانیم هدف برخی آقایان از حرکاتی کـه ازآن بعنوان مزاحمت هـای خیابانی برای زنان یاد می شود، از چـه انگیزه ای نشأت می گیرد.

شاید در نگاه اول بنظر برسد، هدف سوء استفاده اسـت، اما مطالعات گوناگونی کـه در کشورهای متفاوت روی این نوع مزاحمت ها انجام شده و نظر بسیاری از روانشناسان و جامعه شناسان، حاکی ازآن اسـت کـه حقیقت این اسـت کـه هدف افراد از ایجاد مزاحمت، ارضای نیازهای جنسی نیست!

در واقع نتایج این تحقیقات نشان می دهد کـه بیشترین لذت مردانی کـه قصد ایجاد مزاحمت هـای خیابانی را دارند، احساسِ قدرت و برتری و تحقیر جنسی طرف مقابل اسـت کـه در قالب کلام یا تماس کوتاهی بروز پیدا می کند. این تحقیر کردن از ترمز کردن و متلک پرانی و تمسخر و گاهی هم فحاشی شروع می شود تا تنه زدن و تعرض هـای جسمی در حد و حدود مختلف.

این مزاحمت ها ،از تنها یک صدا و آوای آزار دهنده یا یک کلام تا آزار هـای جسمی و جنسی، احساس نامطلوبی را در زنان ایجاد می کند و احساس آرامش و امنیت روانی آنان را دستخوش تزلزل می کند. در حقیقت ایجاد مزاحمت امری غیرعادی محسوب می شود.

مشکلات شخصیتی یا ساختاری؟

نگاه تخصصی دو گروه جامعه شناس و روان‌شناس بـه این موضوع جالب و کمی با یکدیگر متفاوت اسـت؛ برخی روانشناسان مشکلات شخصیتی و روانی را عامل مهمی در ایجاد مزاحمت خیابانی می دانند ودر مقابل جامعه شناسان مشکلات ساختاری و مسائل بنیادین راکه جامعه با آنها درگیر اسـت بعنوان مهم‌ترین عامل این موضوع مطرح می کنند.

فاصله زیاد بلوغ طبیعی و اجتماعی

تغییر سبک زندگی در جامعه مـا و ورود فناوری جدید ارتباطی کـه از جلوه هـای زندگی مدرن اسـت؛ نوعی دوگانگی فرهنگی ایجاد کرده اسـت. در یک سو ارزش هـای سنتی جامعه خودمان قرار دارد ودر سوی دیگر دریافت آخرین تصاویر و محصولات فرهنگی غرب. در واقع این نبود تعادل بین فرهنگ وارداتی و فرهنگ خودی، بین بلوغ طبیعی و بلوغ اجتماعی فاصله ایجاد کرده اسـت.

از آنجا کـه هیچ طرح فراگیری هم برای پر کردن این فاصله وجود نداشته اسـت، اختلالاتی هم چون مزاحمت هـای خیابانی بـه کرات اتفاق می افتد. البته نوع و شکل مزاحمت ها همیشه در حال تغییر اسـت. شاید در یک دهه گذشته، مزاحمت هـای تلفنی را می شد در صدر رایج ترین نوع مزاحمت در ایران بـه حساب آورد.

اما حالا با گسترش ضریب نفوذ اینترنت در میان خانواده ها و همچنین برخورداری تعداد بیشتری از افراد جامعه بـه ویژه جوانان از اتومبیل، این مزاحمت ها بـه محیط هـای مجازی و تمام خیابانها و کوچه هـای شهرها کشیده شده اسـت. دراین شرایط اتومبیل می تواند بعنوان یک ابزار برای ایجاد مزاحمت بکار آید و….

مردان متأهل غیرمتعهد

جای بسی تاسف دارد کـه بخش قابل ملاحظه ای از مزاحمت هـای خیابانی توسط مردان متأهل انجام می شود. نداشتن تعهد و پایبندی اخلاقی، باعث می شود برخی از مردان متاهل بـه دنبال این باشند کـه کمبودهای روحی و روانی خودرا اینگونه رفع کنند. می‌توان این نوع رفتار ناهنجار و شاید تجربه نوعی ارتباط غیرصحیح و غیرطبیعی با جنس مخالف را نوعی از انواع انحرافات جنسی دانست.

نقش زنان در مزاحمت‌ های خیابانی

بالا رفتن سن ازدواج، متلاشی شدن خانواده ها، احساس بی هویت بودن، تعهد پذیر نبودن زن و مرد در محیط خانواده، سرخوردگی در دوران کودکی و مشکلاتی از این دست بـه بروز عقده هـای جنسی در افراد و میل بـه ایجاد مزاحمت منجر می شود.

بر همین اساس برخی از مردان از طریق آزار رسانی خیابانی سعی می کنند بـه نوعی نیاز خودرا برطرف کنند. رفتار مردی کـه برای زن یا دختری مزاحمت ایجاد می کند، توجیه پذیر نیست، اما برخی از زنان نیز خودشان زمینه این مزاحمت ها را فراهم می کنند.

گذری در شهری که پر از مزاحمت هاست

گاهی اوقات دیده میشود علاوه بر این کـه خانمی متاهل و دارای فرزند اسـت و بـه دلایل مختلف، دیروقت در خیابان تردد دارد مورد تعرض مزاحمین قرار می‌گیرد. این نشانه آن اسـت کـه باید فعالیت هـای فرهنگی دراین زمینه بیشتر انجام بپذیرد. برای آن کـه بدانیم مزاحمت هـای خیابانی چقدر زیر پوست شهر اتفاق می افتد باید حضوری میدانی در شهر داشته باشیم.

داخل یک کوچه فرعی – ساعت 3 ظهر

دختر خانم جوانی کـه البته پوشش اش کمی با عرف جامعه فاصله دارد، با گام هـای بلند می رود و بـه دنبالش خودرویی آرام آرام حرکت می کند و گاهی هم برای او بوق می زند، ولی او بـه حرکتش ادامه می دهد. ماشین از حرکت می ایستد و سرنشین پیاده می شود و چند لحظه ای با دختر صحبت می کند.

بعد از این مکالمه، دختر باز بـه مسیرش ادامه می دهد تا بـه خانه اش می رسد و داخل می شود. اما سرنشین اتومبیل کـه گویی موقعیت جدیدی را در همان کوچه پیدا کرده، با سرعت زیاد حرکت می کند نرسیده بـه انتهای کوچه، دختر جوانی با دختر دیگری با فرم رسمی و اداری در حال عبور اسـت. این بار همان دفعه اول، دختر دوم سوار می‌شود و ماشین حرکت می کند.

دور میدان اصلی شهر – ساعت 10 شب

در ترافیک سنگین میدان، دو دختر جوان با ظاهری خارج از عرف، در میان خودروها حرکت می کنند و پیاده از این سوی میدان بـه آن طرف می روند ودر این میان کمتر راننده ماشین و راکب موتورسواری اسـت کـه بـه این دو دختر کم سن و سال نگاه نکند یا کنایه ای نثارشان نکند. حتی یکی از موتورسواران کـه بنظر نمی رسد، بیشتر از 18 سال داشته باشد، بـه یکی از دختران دست درازی هم می کند.

البته دختران انگار از این موضوع خیلی هم ناراحت نمی شوند و این سوژه رابه دست مایه ای برای جلب توجه بیشتر تبدیل می کنند و با سر و صدا و ایستادن وسط میدان، نگاه هـای بیشتری رابه سمت خود دعوت می کنند و چند لحظه بعد آرام آرام بـه مسیر خود ادامه می دهند ودر لابه لای ترافیک و شلوغی، گم می شوند. اما هنوز هم مسیر حرکتشان را می توان از صدای بوق خودروها تشخیص داد.

جلوی در ورودی یک مرکز خرید – ساعت 6 بعد از ظهر

از در ورودی یک مرکز بزرگ خرید در ساعات میانی عصر و اوایل شب، دختران جوانی تردد می کنند کـه یا بـه قصد خرید آمده اند یا بـه قصد دور زدن و تفریح کردن. سر و صدا و همهمه ای کـه در مقابل یکی از در هـای ورودی این مرکز بـه گوش می رسد حاکی از ایجاد مزاحمت پسر نوجوانی برای یک دختر دانشجوست.

دختر کـه مورد مزاحمت جنسی پسر ??-?? ساله ای قرار گرفته اسـت و توانسته، بـه کمک دوستانش وی را بـه انتظامات مرکز خرید تحویل دهد، با چهره ای برافروخته در حال گرفتن عدد تلفن نیروی انتظامی اسـت. حتی در همین حین هم هستند افرادی کـه با دیدن این صحنه، از کنار دختران ایستاده در محل عبور می کنند و با خنده می گویند: در خدمت باشیم…

ساعت 8 شب نزدیک یکی از مراکز آموزش عالی

هوا سرد و بارانی اسـت و دختر دانشجویی از لابه لای خودروهایی کـه در مقابل پایش ترمز می زنند، بـه انتظار رسیدن تاکسی ایستاده اسـت. از بعضی جمله هایی کـه می شنود برافروخته می شود اما سکوت را ترجیح می دهد. هم کلامم کـه می شود، می گوید: مزاحمت خیابانی نه ساعت دارد و نه جا و مکان خاص.

همین کـه تنها باشی و بـه خصوص پیاده، این اجازه رابه خودشان می دهند کـه هر حرفی را نثارت کنند. شاید هم خیلی ها بـه این رفتارها چراغ سبز نشان می دهند و از شنیدن حرف هایشان می خندند کـه آنقدر بی پروا مزاحم می شوند. دختر جوان دیگری کـه متوجه شغل مـن و علت این مکالمه می شود، جلو می آید و گویی کـه سر درد دلش باز شده باشد، می گوید:

نمی دانم هدف از این همه ی مزاحمت‌هـای رکیک و ایجاد مزاحمت چیست کـه تکرار هر روز آن، خسته شان نمی کند. دراین یک سالی کـه دانشجوی این مرکز شده ام، احساس می کنم هر دانشگاه و مرکز و خیابانی، بـه یک شعبه ایجاد مزاحمت برای تعداد ثابتی از افراد تبدیل شده اسـت کـه در ساعت‌هـای مختلف شبانه روز بـه محدوده خود سر می زنند و تا صدای اعتراض دختران را نشنوند، دور نمی شوند.

چـه باید کرد؟

قبل از هر چیز فردی کـه بـه چنین رفتارهایی اقدام می کند باید با خودش فکر کند با بـه خطر انداختن امنیت روانی قشر وسیعی از جامعه و خانواده هـای شان چـه چیزی نصیبش می شود و اگر در موقعیت مشابه همین اتفاق برای خانواده‌اش می افتاد چـه واکنشی داشت؟ درکنار آن خانمها هم تا حد امکان با رفتار و پوشش مناسب باید پیشگیری هـای لازم را داشته باشند.

خانواده ها هم تمهیدات لازم را برای حضور دور از صدمه همسر، فرزند و…. در جامعه فراهم کنند. خیلی نگذشته از زمانی کـه اگر یک دختر بنا بود بـه مدرسه یا دانشگاه برود پدر یا برادرانش تا جایی کـه امکان داشت وی را مشایعت می کردند یا اگر زمان بازگشت او بود حداقل سر کوچه یا دم در می ایستادند تا محیط کوچه راکه نا امن تر از خیابان هـای اصلی اسـت برای تردد دختر امن کنند.

از طرفی نهادهای آموزشی مثل رسانه ها هم باید آموزش هـای لازم رابه مخاطبان خود کـه هر کدام در جایگاهی با این موضوع در ارتباط هستند بدهند و ازآن طرف قانون گذار هم باید با درنظر گرفتن یک سری محرومیت هـای اجتماعی و …. زمینه ارتکاب مجدد چنین رفتارهای ناهنجار را از بین ببرد. البته مزاحمت خیابانی در قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می شود و برای آن محکومیت حبس و ضربه هـای شلاق درنظر گرفته شده اسـت.