یکجانبه گرایی آمریکا و ماموریت برجامی اروپا

تهران- ایرنا- تروئیکای اروپای برخلاف ایالات متحده، همواره تلاش کرده اند در موقعیت های گوناگون خود را متعهد به برجام نشان دهند اما در عمل هنوز انتظارات ایران برآورده نشده است؛ توافقی که برای اروپایی ها از جنبه های مختلف به ویژه سیاسی- امنیتی حائز اهمیت است.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، پس از آن که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا اردیبهشت ماه امسال رسما دستور خروج از برجام را صادر کرد، اختلاف اروپا و آمریکا بیش از پیش آشکار شد. بنابراین تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و انگلیس) تلاش کردند تا به قول خود برجام را نجات دهند؛ توافقی که بیش از یک دهه برای دستیابی به آن مذاکره کرده اند.
تا به امروز اما سران اتحادیه نتوانسته اند، انتظارات جمهوری اسلامی ایران را برآورده سازند و سخنان اخیر «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر ضرورت ایستادگی اروپا در برابر یکجانبه گرایی امریکا نیز به همبن دلیل ایراد شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان به تازگی در صفحه توئیتر خود با بیان این که ایران نمی ‌تواند برای همیشه همه هزینه‌ های حیاتی امنیت جهانی را بپردازد، نوشت «وقت آن است اروپا برای شنا کردن خیس شود وقتی می ‌خواهد در مقابل یک‌ جانبه گرایی آمریکا بایستد.»
به باور کارشناسان افزون بر منافع اقتصادی ناشی از برجام برای اروپا، توافق هسته ای از جنبه های سیاسی و امنیتی به منافع اتحادیه گره خورده است. در سال های اخیر در پی بحران های خاورمیانه، تحرکات تروریستی در غرب و به ویژه در اروپا شدت یافته، دست ملی گراهای تندرو را در ماجراجویی باز گذاشته است.
اروپایی ها همچنین مهاجران را عامل بی ثباتی و ناامنی اروپا معرفی و مقامات خود را ارتباط با تصمیمات مهاجرتی زیر سوال می برند. بی تردید در صورت تعمیق و گسترش بحران ها در مناطق مختلف جهان بخصوص خاورمیانه که از لحاظ جغرافیایی به اروپا نزدیک است، قاره سبز ناگزیر هزینه های مالی، اجتماعی و روانی آن را باید بپردازد.
به همین دلیل، سران اتحادیه در اجلاس ضدایرانی ورشو که روزهای پایانی هفته گذشته آمریکا برای به چالش کشیدن برجام در قلب قاره سبز تدارک دیده بود، حضور نیافتند و چند روز بعد «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه در «اجلاس امنیتی مونیخ» تاکید کرد برجام یک مساله‌ امنیتی برای اروپا است و با این جمله بر سینه نماینده ترامپ و «مایک پنس» معاون وی زد.
معاون رئیس جمهوری آمریکا در جریان اجلاس ورشو به صراحت از اروپایی ها درخواست کرد که از برجام خارج شوند و گفت: متاسفانه برخی از شرکای اروپایی ما آن گونه که باید همکاری نمی ‌کنند و با ایجاد مکانیسمی به دنبال شکست تحریم ‌های ما هستند. آنها با این کار فاصله میان اروپا و آمریکا را بیشتر می‌کنند.
روی سخنان پنس به اقدام اخیر تروئیکای اروپا در خصوص راه اندازی کانال ویژه مالی با ایران تحت عنوان «اینستکس» (ابزار پشتیبان مبادلات تجاری) بود. وزیران امور خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس حدود سه هفته پیش با انتشار بیانیه ای از راه اندازی ابزار حمایت از تبادلات تجاری با ایران برای مقابله با تحریم های یکجانبه آمریکا خبر دادند؛ سازوکاری که با گذشت نزدیک به یک ماه هنوز وارد فاز اجرایی نشده است.
پیشتر نیز تعلل و تاخیر اروپایی ها در اجرای «ساز و کار ویژه مالی» (SPV) صدای اعتراض مقامات ایران را بلند کرده بود. ساز و کار ویژه مالی اوایل مهرماه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک مطرح شد اما اجرای آن چندین ماه به تعویق افتاد تا اینکه اس پی وی میانه بهمن ماه جای خود را به اینستکس داد.
اینک نیز که به دلیل فشارهای اقتصادی آمریکا ضرورت پیاده سازی اینستکس بیش از پیش احساس می شود، اروپایی ها اجرای آن را منوط به الحاق رسمی ایران به «گروه ویژه مالی» (FATF) می کنند؛ شرطی که از نگاه مقامات جمهوری اسلامی ایران مردود است و اروپایی ها باید بدون قید و شرط در ازای پایبندی تهران به برجام، راهکارهای اقتصادی خود را عملیاتی کنند.
همین تاخیر و تعلل ها باعث شد که رهبر انقلاب روز دوشنبه 29 بهمن‌ ماه در دیدار با مردم استان آذربایجان شرقی، اروپا و آمریکا را در یک جبهه به تصویر بکشد و تاکید کند که «تکلیف آمریکایی ها که مشخص است زیرا شمشیر را از رو بسته اند اما باید مراقب اروپایی ‌ها بود زیرا آنها نیز با خدعه عمل می کنند.»
برخی کارشناسان به آینده روابط با اروپا خوشبین و معتقدند که سران بروکسل از اراده لازم برای نجات برجام برخوردارند ولی قدرت کافی برای دور زدن تحریم های آمریکا را ندارند. از نگاه آنان موضع گیری های رسمی اروپایی ها در مقابل آمریکا، عدم حضور سران بروکسل در نشست هایی که آمریکایی ها ترتیب می دهند و همچنین ارائه راهکارهایی برای نجات برجام از جمله این دلایل است.
پژوهش**9242**

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه سیاست خارجی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!