چگونه دعا کنیم/ امیدوار به لطف خدا باشیم

دعا یکی‌ از عبادت‌های پُراهمیت در اسلام است. پیامبر گرامی اسلام(ص) آن‌ را «مغز عبادت» خوانده است. دعا نیاز همه انسان‌هایی است که خود را با ماوراءالطبیعه پیوند می‌زنند. این عبادت در بحرانی‌ترین لحظه‌های زندگی آدمی را نجات می‌دهد و امید و نشاط را به او برمی‌گرداند.

ملتی که از دعا و نیایش، محروم باشد به زوال و نابودی می‌گراید. برای دعا کردن آداب و شرایطی ذکر شده که ازجمله آن‌ها می‎توان به حضور قلب، خضوع و فروتنی، شناخت خدا و اعتقاد به قدرت او، امیدواری به خدا و قطع امید از دیگران، پرهیز از گناه به‌ویژه ستم مالی و آبرویی به مردم، گریستن، سپاس و ستایش خداوند، ذکر نام‌های خدا، درنگ و عجله نکردن و اصرار و پافشاری در دعا، پنهان دعا کردن، شریک ساختن دیگران در دعا، با دیگران دعا کردن، تضرع در دعا، صلوات فرستادن، پاکدلی و روی آوردن با تمام وجود به خداوند، بلند کردن کف دست‌ها هنگام دعا، صدقه دادن قبل از دعا و انتخاب اوقات مخصوص برای دعا، اشاره کرد.

باوجود این‌که دعا یکی ‎از مسائلی است که همه ما به‌نوعی در طول عمر خود با آن در ارتباط هستیم، اما متأسفانه گاهی مشاهده می‎شود که برخی‎از افراد نحوه صحیح دعا کردن را بلد نیستند با دعاهایی که می‌کنند به‌نوعی یک نفرین در حق خودشان و یا دیگران است به‌عنوان مثال برخی‎ از افراد با مواجه‌شدن با یک بیماری سخت بلافاصله امید خود را از دست می‎دهند و از خدا می‎خواهند «یا شفایم بده یا مرا بکش» که این نحوه دعا کردن به‌ نوعی بزرگ‌ترین نفرین در حق خودمان است و نشان از این دارد که خدای خود را به بزرگی و قادری و توانایی قبول نداریم و او را همچون خودمان ضعیف می‎دانیم درصورتی‎که از خدای متعال باید انتظارات بزرگ داشت پس بهتر است اگر شخصی مبتلا به یک بیماری سخت و لاعلاج می‎شود به جای این‌که بلافاصله مرگ خود را از خدا بخواهد ذکر «یا مَنْ اِسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِکْرُهُ شِفآءٌ» را با خود زمزمه کند.

باید توجه داشت انسان همواره در زندگی با مشکلات و سختی‎ها و بیماری‎هایی مواجه می‎شود که باید در وهله اول در مقابله با این مشکلات صبوری به خرج داده و امیدوار به لطف و رحمت خدا باشیم و از خدا بخواهیم کمک‌مان کند و اگر دعایی می‎کنیم یک دعای صحیح و آگاهانه و با رعایت جوانب و شرایط خاص دعا باشد که در این راستا نظر چند تن از کارشناسان مذهبی و قرآنی را در خصوص روش‌های صحیح دعا کردن جویا شده‌ایم.

نقش مؤثر رعایت آداب دعا در استجابت دعا

مهرداد ویسکرمی، پژوهشگر قرآنی نیز در گفت‌وگو با ایکنا لرستان، با بیان این‌که دعا یکی‌از اسباب غیرمادی برای بهبود بیماران است، افزود: خداوند متعال برای رفع مشکلات انسان راه‎ها و شرایط خاصی در نظر گرفته که دعا یکی‌از مهم‌ترین این راه‎ها برای مرتفع کردن پستی و بلندی‎های زندگی است.

ویسکرمی بیان کرد: خداوند متعال در وهله اول سفارش داده است هرکاری را از راه خود و با وسیله‎های مرتبط پیگیری کنید و در کنار آن می‎توان از دعا نیز بهره جست.

وی با بیان این‌که اولویت اول برای حل مشکل بیماری استفاده از ابزار و راه‎های رفع و در طول تلاش‎های مادی انسان معجزه‎سازی با دعا نیز توصیه می‎شود، اظهارکرد: اولویت اول برای حل مشکل بیماری استفاده از ابزار و راه‎های رفع و در طول تلاش‎های مادی انسان معجزه‎سازی با دعا نیز توصیه می‎شود.

ویسکرمی یادآور شد: البته بیماری پُلی برای رسیدن به خداست و انسانی‌که دل شکسته با خداوند ارتباط برقرار کرده و از اسم‎های «یا شافی» در دعاهای خود بهره بگیرد بیماری وی شفا خواهد یافت.

وی با بیان این‌که رعایت آداب دعا، اخلاص کامل و توجه به پروردگار می‎تواند در محقق شدن دعای یک بیمار مؤثر واقع شود، خاطرنشان کرد: دعا در این حالت تلقین مثبتی به بیمار می‎دهد و خیلی از بیماران با اتکاء به این معجزه الهی شفا پیدا کرده‎اند.

دعا؛ نوعی از ارتباط با خدا

حجت‌الاسلام گراوند، از روحانیون مستقر خرم‌آباد نیز در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان این‌که دعا، درخواست از خداوند سبحان و ایجاد ارتباط با اوست، افزود: در دعا انسان با خدا راز و نیاز کرده و از او درخواست کمک و مساعدت برای کسب فیض و سعادتمندی می‌کند.

وی اضافه کرد: یکی‌از راه‌های تقرب و نزدیکی به پروردگار دعا است قطع نظر از اجر و پاداش اُخروی و برآمدن حاجت، دعا حلقه ارتباط انسان با خداوند است اولیای الهی به‌منظور حفظ پیوند خلق و خالق «آفریدگار و آفریده» و تشویق انسان به دعا برای هر روز ذکر خاصی را به پیروان خود یاد داده‌اند.

گراوند ادامه داد: دعا و نماز بزرگ‌ترین نیرویی است که برای مبارزه با دشواری‌های زندگی روزانه و به دست آوردن آرامش روحی شناخته می‌شود.

عوامل استجابت دعا

حجت‌الاسلام فاطمی، دکترای فقه و معارف اسلامی و از کارشناسان مذهبی لرستان در گفت‌وگو با ایکنا لرستان، در رابطه‌ با دعا کردن و عوامل نزدیکی دعا به استجابت، گفت: یکی‌ از نکات خیلی مهم در مورد دعا و آداب آن رعایت کردن و بهره‌مند شدن از زمان‌ها و مکان‌های خاص استجابت دعاست.

وی با اشاره به این‌که همه زمان‌ها مانند هم نیستند و همه مکان‌ها هم یکسان نیستند، بیان کرد: برخی‌از جاها بیشتر از جاهای دیگر مورد توجه و عنایت خداوند متعال است، مسجد مورد توجه ویژه خداوند متعال است، نمازی که در مسجد خوانده می‌شود ثوابش از نمازی که در خانه و جاهای دیگر خوانده می‌شود بیشتر است؛ لذا دعای در مسجد نیز احتمال استجابت بیشتری نسبت به جاهای دیگر دارد.

فاطمی ادامه داد: حتی خود مسجدها نیز با یکدیگر یکسان نیستند، به‌عنوان مثال مسجد جامع یک شهر ویژگی دارد که مساجد دیگر نقاط شهر ممکن است آن ویژگی را نداشته باشند، حرم اهل‌‌بیت(ع) حرم امامزاده‌ها و بزرگان دین هرکدام ویژگی‌هایی برای دعا کردن دارند.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: در روایات وارد شده که اگر انسان در کنار قبر والدین خودش از خداوند حاجتی بخواهد خدا توجه ویژه به آن حاجت خواهد داشت و احتمال استجابت بالا می‌رود.

وی با بیان این‌که زمان‌ها نیز دارای شرایط استجابت هستند، اظهارکرد: برخی از زمان‌ها با زمان‌های دیگر متفاوت هستند، به‌عنوان مثال روزهای جمعه، نزدیک غروب آفتاب و اذان مغرب، بین‌الطلوعین از اذان صبح تا طلوع آفتاب، اگر بخواهیم ویژه‌ترین زمان را برای استجابت دعا اسم ببریم شب‌های قدر است.

فاطمی با تأکید بر این‌که شب‌های قدر یک برند و زمان خیلی ویژه برای دعا کردن است، بیان کرد: امام رضا(ع) در رابطه با فضیلت شب قدر می‌فرماید، «شب قدر شبی است که سرنوشت و تقدیر انسان‌ها در این شب معلوم می‌شود»، در روایتی دیگر از امام رضا(ع) آمده که فرمود: امام علی(ع) در سه شب اصلاً نمی‌خوابیدند شب ۲۳ از ماه رمضان، شب عید فطر و شب نیمه شعبان، چون در این شب‌ها روزی‌ها و اجل انسان و آن‌چه که قرار است در طول سال اتفاق بیافتد تقسیم و تعیین بشود، این خیلی مهم است که در این شب‌ها انسان بیدار بماند و توجه داشته باشد، دعا بخواند.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: همچنین از امام رضا(ع) روایت داریم که به دعا کردن زیاد در این شب‌ها اشاره می‌کند و می‌فرماید: حواس‌تان به سلاح انبیا باشد شخصی پرسید منظورتان از سلاح و اسلحه انبیا چیست؟ فرمودند دعا و به اهمیت دعا اشاره کردند و این‌که در شب قدر آن‌چه در طول یک سال آینده برای انسان می‌خواهد پیش بیاید را در این شب تعیین می‌کند.

وی تأکید کرد: در این شب ما پشت دری هستیم که قرار است برای یک سال ما تصمیم بگیرند قطعاً خواب به چشم نخواهد آمد و انسان مورد توجه ویژه برای دعا است و ما باید از این زمان خیلی ویژه برای دعا بهره ببریم.

دعا از دیدگاه قرآن

خداوند متعال در آیه ۷۷ سوره فرقان در این رابطه فرموده است: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبّى، لَوْلا دُعآؤُکُمْ. فَقَدْ کَذَّبْتُمْ، فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً؛ بگو: اگر خواندن و دعای شما نباشد پروردگار من به شما اعتنا و عنایتى نکند، شما را قدر و ارزشى ننهد، [ولى کافران‏] شما [پیامبر و آیات خدا را] تکذیب کردید پس [کیفرتان‏] پیوسته و بر دوام خواهد بود.همچنین، خداوند متعال در آیه ۴۳ سوره انعام فرموده است: «فَلَوْلا إِذْ جآءَهُمْ بَاءْسُنا، تَضَرَّعُوا وَلکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ؛ پس اى کاش هنگامى‌که سختى و ناگواریى از سوى ما به آنان مى‌رسید، تضرع و زارى مى‌نمودند، لیکن دل‌هایشان قساوت پیدا نموده و سنگدل گردیده بودند» که خداوند در این آیه شریفه هشدار مى‌دهد که اگر کافران تضرع و زارى مى‌نمودند، خداوند سختى و ناگوارى و خشم و عذاب و عقاب خویش را از آنان برمى‌داشت و ناراحتی‌هاى آنان را برطرف مى‌نمود».

خداوند متعال در آیه ۱۸۶ بقره دعا را کلید رسیدن به آمال و آرزوها بیان کرده و فرموده است: «وَ إِذا سَاءَلَکَ عِبادى عَنّى فَإِنّى قَریبٌ اءُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ؛ و هرگاه که بندگانم درباره من بپرسند، بگو: که من نزدیکم و دعاى هر دعا کننده را هنگامى که مرا بخواند، اجابت مى‌کنم» خداوند متعال مى‌فرماید: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبّى لَوْلا دُعآؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ، فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً؛ بگو: اگر دعایتان نبود، پروردگارتان چه اعتنایى به شما داشت زیرا مسلّماً شما تکذیب نمودید، و لذا تکذیبتان همواره ملازم شما خواهد بود».

و نیز در آیه ۶۰ غافر می‎فرماید: «وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ؛ مرا بخوانید تا دعایتان را براى شما اجابت کنم، به‌راستى کسانى‌که از پرستش و عبادت من گردنکشى مى‌کنند، با حالت خوارى و ذلّت وارد جهنم خواهند شد».

اگر انسان توجه قلبی به سوی خداوند نداشته باشد دعایش سزاوار اجابت نیست همچنان‌که در دنیا اگر کسی به‌سوی انسان توجه کامل نکند، سزاوار نیست انسان به او توجه کامل پیدا کند؛ مثلاً در زندگی دنیا با کسی مشغول صحبت باشی اما او از صحبت کردن با تو غافل باشد و از ماندن در کنار تو روی گردان باشد در این جا سزاوار است که تو با او صحبت نکنی و جوابش را نگویی.

رسول خدا(ص) در این رابطه فرمود: خداوند دعایی را که از دلی غافل و بی‌خبر باشند نمی‌پذیرد همچنین، امام صادق(ع) فرمود: در هنگام دعا توجه کن چه کسی را می‌خوانی چگونه می‌خوانی و برای چه می‌خوانی و چه می‌خواهی.

انتهای پیام