مقایسه وضعیت قبل و پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید نشان می دهد که دولت های یازدهم و دوازدهم با وجود تقارن با شدت تحریم ها و مشکلات مضاعف درآمدی نگاه ویژه ای به البرز داشته ، هرچند که نتوانسته این استان را متناسب با نیاز جمعیتی آن از امکانات بهداشتی و درمانی بهره مند کند اما آمارها و کیفیت تجهیزات و امکانات کنونی با گذشته استان قابل قیاس نیست.
وجود ۹ بیمارستان فرسوده دولتی با حدود ۸۰۰ تخت قدیمی از مهمترین مسایلی بود که بارها در نشست های رسمی و غیر رسمی مسوولان استان به آن اشاره می شد به ویژه آنکه قرار گرفتن البرز در مسیر مسافران ۱۴ استان کشور و داشتن بیش از ۴۰۰ کیلومتر گسل زلزله به دغدغه ای بزرگ تبدیل شده بود.
وضعیت نامناسب استان البرز به لحاظ امکانات بهداشتی و درمانی تا جایی بود که دکتر حسن قاضی زاده هاشمی وزیر پیشین بهداشت و درمان در سفر زمستان ۹۳ خود به البرز نتوانست به سادگی از کنار آن بگذرد و این استان را فقیرترین و محروم ترین منطقه کشور به لحاظ بهداشتی و درمانی معرفی کرد.
او گفت: برایش باورکردنی نیست که استان البرز در همجواری پایتخت تا این اندازه از امکانات بهداشتی محروم باشد و بسیاری از بیماران در کمبود تخت بیمارستانی روی زمین درازکش شوند.
موضوع مهم دیگری که به دغدغه مردم و مسوولان استان تبدیل شد ، فرسودگی ساختمان های ۹ بیمارستان دولتی البرز بود که از آن به عنوان مصیبت بزرگ در زماناحتمالی مانند زلزله در استان نام برده می شد.
با این اوصاف استان البرز که بنا به قول مسوولان کشوری و استانی ، خوابگاه تهران به شمار می رود هیچ مامنی مناسب به لحاظ بهداشتی و درمانی برای ساکنانش نداشت و بیشتر بیماران این استان روانه تهران می شدند.
گذشته خدمات دهی مراکز درمانی البرز
کثرت بیماران و محدودیت امکانات در بیمارستان های البرز تا قبل از دولت تدبیر و امید جلوه های نامناسبی از درمان بیماران و عدم تکریم همراهان آنان به وجود آورده بود به طوریکه وزیرپیشین بهداشت و درمان در سفر به استان البرز و بازدید سرزده از بیمارستان امام علی (ع) از اینکه تعدادی از بیماران در راهروهای این بیمارستان روی زمین مانده بودند، اظهار تاسف و نگرانی کرد.
این وضعیت گاهی به گونه ای بود که بیماران و همراهان آنان دچار مشکل مضاعف شده و در سختی بیماری و فقر مالی راهی تهران می شدند.
آسیب شناسی گام نخست التیام البرز
حضور مسوولان و تیم های کارشناسی کشوری و وزارتخانه ها در استان البرز نخستین اقدام برای بررسی کاستی ها ، نیازها و برآورد هزینه ها بود که یکی پس از دیگری سفرهای کارشناسان و مسوولان به این استان انجام شد.
بررسی های میدانی نشان داد که ساختمان های ۹ بیمارستان دولتی البرز نیازمند مقاوم سازی ، توسعه ، نوسازی امکانات و تجهیز است که می بایست به فراخور جمعیتی استان این کاستی ها برطرف شود.
فقدان مراکز تخصصی و فوق تخصصی در بخش های مختلف درمانی از جمله قلب ، کلیه و مجاری ، کودکان ، بیماری های خاص و دیگر بخش ها از مواردی بود که در نشست و برخاست های کارشناسنانه و اداری مورد واکاوی قرار گرفت .
اینکه بسیاری از بیماران با صرف هزینه های گزاف ایاب و ذهاب روانه تهران می شدند و در کنارآن عدم دسترسی به امکانات مناسب درمانی ، حیات بسیاری از بیماران به مخاطره انداخته بود ، همه و همه در گزارش های میدانی کارشناسان وزارت بهداشت و درمان و سایر دستگاه های فرا استانی به ثبت رسید.
به هر حال آنچه می بایست این وضعیت نگران کننده را متحول می کرد تنها در یک حرکت جهادی می گنجید که این حرکت با شتابی وصف ناپذیر یا به عبارتی توفنده آغاز شد.
گام دوم التیام البرز
سرانجام بررسی های میدانی و کارشناسانه با حمایت های مالی دولت تدبیر وامید در قاموس تحول سلامت در استان البرز جواب داد به طوریکه در یک برهه زمانی سه ساله افزون بر مقاوم سازی و مرمت بیمارستان ها ، ساختمان های جدید با محوریت خدمات فوق تخصصی و تخصصی در محوطه مراکز قدیمی برافراشته شد و بخشی از دغدغه ها در حوزه بهداشت و درمان استان به امید و موفقیت مبدل گشت.
در این میان حمایت از بخش خصوصی برای مشارکت در طرح های توسعه درمانی و جذب کمک های خیرین سلامت موضوعی بود که در کنار تامین منابع ملی مورد توجه قرار گرفت و بخش خصوصی هم برای ساخت وساز درمانی در این استان دست به کار شد.
مقاوم سازی بیمارستان ها و اصلاح بخش های قدیمی موجب شد تا در گام دوم تحول سلامت ساختار بهداشت و درمان استان شکل و قیافه جدیدی به خود بگیرد ، هرچند که به باور مسوولان دانشگاه علوم پزشکی استان البرز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد اما حمایت های دولت در این بخش کم سابقه است.
پس از اجرای طرح تحول سلامت بیش از ۹۰ پروژه بزرگ ، متوسط و کوچک بهداشتی و درمانی در استان البرز آغاز شد که از ساخت و تکمیل ۲ بیمارستان گرفته تا راه اندازی مراکز تخصصی درمانی و تشخیصی و خانه های بهداشت و مراکز آموزشی را شامل شد.
سال ۱۳۹۶ مردم استان البرز شاهد به بار نشستن وعده صادق دولت بودند ، افتتاح ۷۰ پروژه بزرگ ، متوسط و کوچک بهداشتی و درمانی با حضور وزیر وقت بهداشت و درمان و آموزش جهشی بی بدیل در تاریخ بهداشت و درمان البرز رقم زد.
شمار پروژه های گشایشی سال ۹۶ بیش از امکانات ۳۷ سال قبل آن در این استان بود. در جهش جهادی دولت تدبیر و امید ۱۴۰۰ تخت جدید آن هم در یک دوره کمتر از سه سال نوید بخش تحرک اساسی در بخش بهداشت و درمان البرز شد.
گام سوم و امکاناتی که دولت تدبیر وامید به البرز داد
راه اندازی ۳۰ اتاق عمل، ۱۲۰ تخت مراقبت ویژه 'سی سی یو' و 'آی سی یو' ، مرکز جامع سلامت، ۲۲ خانه بهداشت، ۹ پایگاه اورژانس و یک مرکز هدایت عملیات و بحران (EOC) از جمله دستاوردهای دولت تدبیر و امید بود که به بار نشست .
پروژه ۱۳۰ تختخوابی بیمارستان شهید مدنی با ۳۶ تخت مراقبت ویژه آی سی یو، پروژه ۲۲۰ تختخوابی بیمارستان کمالی از جمله ۳۰ تخت مراقبت ویژه ان آی سی یو ، پروژه ۱۶۰ تختخوابی بیمارستان شهید رجایی با ۲۴ تخت مراقبت ویژه آی سی یو ، بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی کوثر با ۲۰ تخت مراقبت ویژه آی سی یو ، پروژه ۳۲ تختخوابی بیمارستان امام جعفر صادق (ع) شامل ۱۲ تخت سی سی یو، ۱۰ تخت آی سی یو و ۱۱ تخت دیالیز از پروژه هایی بود که توانمندی طرح تحول سلامت را به نمایش گذاشت.
همچنین ۱۲۰ تخت مراقبت ویژه آی سی یو و ان سی سی یو ، بیش از ۳۰ اتاق عمل جراحی در بیمارستان های شهید مدنی، امام حسن مجتبی (ع)، دکتر شریعتی، کوثر و شهید رجایی و کمالی، مرکز هدایت عملیات و بحران ، پایگاه اورژانس و ۳۰ دستگاه آمبولانس پیش بیمارستانی راه اندازی شد.
دانشکده دارو سازی به متراژ سه هزار ۵۰۰ متر، دانشکده دندانپزشکی و کلینیک ویژه دندانپزشکی با ۶۰ یونیت دندانپزشکی، ساختمان دانشکده پرستاری و مامایی، سه مجموعه کلینیک ویژه تخصصی در نقاط مختلف شهر کرج با بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ مراجعه کننده در هر روز، دستگاه سی تی اسکن ۱۶ اسلایس در بیمارستان شهید مدنی، اولین دستگاه تصویر برداری «ام. آر. آی» بیمارستان کمالی و کلینیک دیالیز با همکاری بخش غیر دولتی در بیمارستان دکتر شریعتی بهره برداری شد.
همچنین راه اندازی بیمارستان ۲۲۰ تختخوابی امام حسین (ع) محمدشهر و الحاق بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی کوثر به دانشگاه علوم پزشکی از دیگر دستاوردهای دولت یازدهم و دوازدهم است که کارآمدی بیشتر طرح تحول سلامت را به نمایش گذاشت.
گلنگ زنی پروژه های جدید درمانی درالبرز
یکی از مناطق پرجمعیت و محروم استان البرز شهرستان ۶۰۰ هزار نفری فردیس است که با نبود بیمارستان دولتی مواجه است که البته در سفر روز چهارشنبه ۲۶ آبان ماه سال ۹۵ رییس جمهوری و کاروان تدبیر و امیدنخستین مجموعه هتل بیمارستان با ۲۸۰ تخت بیمارستانی و ظرفیت ۷۰۰ نفر اقامت در این شهرستان کلنگ زنی شد ، مجموعه ای که دارای سه ساختمان شامل بیمارستان ۱۷ طبقه ای ، هتل پنج ستاره با ۱۷ طبقه و هتل اقامتی با ۱۵طبقه قرار است توسط بخش خصوصی در این شهرستان احداث و راه اندازی شود.
ایجاد ۷۵ هزار متر مربع فضای بهداشتی درمانی جدید در البرز
طبق گزارش پایان سال ۹۷ معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی البرز ، از سال ۹۳ تا سال ۹۶ حدود ۷۵ هزار متر مربع فضای بهداشتی و درمانی جدید در البرز ایجاد شد.
یکی از افتخارات دانشگاه علوم پزشکی البرز در سطح کشور، ساخت پروژه های عظیم بهداشتی و درمانی با پایین ترین هزینه و بالاترین کیفیت است که این مهم ، نشان از تحقق مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی دارد.
با همکاری بخش خصوصی در دولت دوازدهم حدود پنج هزار مترمربع فضای درمانی به بیمارستان ثارالله البرز اضافه خواهد شد که شامل ۱۰۰ تخت است.
ساخت سه بیمارستان در سفرآبان ماه سال ۹۵ رییس جمهوری به استان تصویب شد که احداث بیمارستان سید الشهدا (ع) با ۲۶۰ تخت ، بیمارستان کمالشهر با ۱۵۰تخت و بیمارستان فردیس با ۳۵۰ تخت آغاز شده است.
همچنین ساختمان جدید دانشکده پیراپزشکی و بهداشت در محل پردیس دانشگاه علوم پزشکی البرز به مساحت هشت هزار متر مربع مهرماه سال ۹۸ راه اندازی شد ضمن آنکه تمام تجهیزات و امکانات آموزشی لازم دانشکده پیراپزشکی که از هر نوع امکانات آزمایشگاهی محروم بود خریداری و تجهیز شد.
در دولت یازدهم در حدود ۱۰ هزارمتر مربع فضای آموزشی برای دانشگاه علوم پزشکی البرز ساخته شده است که در این بخش حدود ۱۵۰ میلیارد ریال هزینه شده و بالغ بر ۲۰۰ میلیارد ریال تجهیزات خریداری شده است.
خریداری ۳۵۰ هزار متر مربع زمین برای احداث پروژه های بهداشتی و درمانی استان البرز را از دیگر اقدامات دولت تدبیر و امید در بخش تحول سلامت بوده است .
اختصاص پرنده نجاتبخش به البرز
اختصاص یک فروند بالگرد به مرکز مدیریت فوریت های پزشکی البرز گامی برای نجات بیماران و حادثه دیدگان البرزی به شمار می رود و مردم از این بالگرد به عنوان پرنده نجاتبخش یاد می کنند.
انتقال سریع حادثه دیدگان جاده های کوهستانی ، بیماران بدحال مناطق صعب العبور روستایی و سایر حادثه دیدگان از خدمات این بالگرد در استان البرز به شمار می رود و گاهی مواقع روزانه بیش از ۱۰ ماموریت امدادی در سطح استان انجام می دهد.
یکی از ماندگارترین خدمات این بالگرد انتقال سریع کارگر حادثه دیده یک کارخانه در گرمدره کرج به بیمارستان تامین اجتماعی البرز بود که موجب شد تا پزشکان حاذق بازوی قطع شده کارگر جوانی را پس از چند ساعت عمل جراحی با موفقیت پیوند بزنند و مانع محرومیت وی از یک دست شوند.
خدمات سریع بالگرد امدادی و اقدامات به موقع پزشکان دلسوز یک زنجیره مناسب از خدمات روزآمد درمانی در البرز به نمایش گذاشته است.
تحول سلامت با مردم محوری
دکترسعید جوانشیر مدیرکل بیمه سلامت استان البرز اظهار داشت: به خاطرسیاست های خوب دولت تدبیر و امید فاصله محرومیت امکانات بهداشتی درمانی در ۳۱ استان کشور کم شده و تا حدودی به تعادل نزدیک شده است.
وی ادامه داد: بخش درمان تغییرات شگرفی پیدا کرده و با گذشته قابل قیاس نیست هرچند هنوز هم مشکلاتی در این بخش وجود دارد.
جوانشیر، بیمه درمانی محرومان کشور را نقطه عطفی در خدمات بیمه رایگان و همگانی دانست و گفت: سهم خدمات بیمه سلامت البرز ۶۰۰ هزار نفر است.
وی بیان داشت: آنچه بیش از هر چیزهمه مهم و قابل درک به نظر می رسد، حمایت بیمه ای از بیماران خاص مانند بیماران«اعصاب و روان»،«ام .اس »، «سرطان» ، «کلیوی»،«هموفیلی » و ... است که در طرح تحول سلامت به آنان نگاه ویژه شده است.
مدیرکل بیمه سلامت استان البرز افزود: برخی از داروهای خاص هم در ردیف تعهدات بیمه قرار گرفته و میزان پرداخت های درمانی مردم در طرح تحول سلامت به مراتب کمتر از گذشته است.
وی ادامه داد: دراین طرح بسیاری از داروها رایگان در اختیار بیماران خاص قرار می گیرد یا بین ۱۰ تا ۳۰ درصد هزینه ها توسط آنان پرداخت می شود.طی ۳۰ سال گذشته، بهداشت و درمان جزء اولویت های اول نبود اما در دولت تدبیر و امید نگاه ویژه ای به آن شده است.
مدیرکل بیمه سلامت البرز در توضیح بیشتر این نکته اظهار داشت: قبل از طرح تحول سلامت ، بیماران افزون بر هزینه های واقعی در بیمارستان ها ، زیر میزی پرداخت می کردند یعنی به موازات خدمات درمانی دولتی به صورت پنهانی و خصوصی مردم وادار به پرداخت زیر میزی می شدند.
وی ادامه داد: اکنون خبری از زیرمیزی در بیمارستان نیست ضمن آنکه پزشک مقیم و متخصص همیشه هست و همه کارها در بیمارستان انجام می شود.
جوانشیر یادآور شد که بیمه روستاییان از سال ۸۳ در کشور آغاز شده و به صورت رایگان استمرار دارد ضمن آنکه صندوق بیمه روستاییان راه اندازی شده است .
افزایش سرانه تخت بیمارستانی البرز در دولت تدبیر و امید
رییس دانشگاه علوم پزشکی استان البرز اقدامات انجام گرفته در اجرای طرح تحول سلامت در این استان را به نسبت سال های قبل از آن قابل قیاس ندانست و گفت : در ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید ضریب تخت بیمارستانی در البرز نسبت به جمعیت نیم به هزار بود یعنی هر یک هزار نفر نیم تخت داشتند که با همه کارهایی که در این دولت انجام شد افزایش بیمارستان ها ، تخت ها، بخش ها و فضاها این ضریب به ۱.۷ درصدرسیده است .
اکنون میانگین کشوری ۱.۷ درصد است و برخی از استان ها مانند یزد ۲.۴ درصد می باشد .
دکتر حسین کریم بیان داشت : استان البرز اکنون سه هزار تخت فعال بیمارستانی دارد که با توجه به جمعیت بالای استان باید این تعداد به ۶ هزار تخت برسد.
وی در عین حال گفت: ضریب اشغال تخت های بیمارستانی دراستان البرز بالای ۸۰ درصد است .
رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: این استان با مشکلات حاشیه نشینی، زندان ها و شمار بالای مدجویان بهزیستی مواجه بوده و بایستی امکانات و تجهیزات بیمارستانی آن بالاتر از شاخص کشوری باشد.
وی با اشاره به وضعیت اجرایی چند پروژه بیمارستانی در این استان گفت : اکنون عملیات احداث بیمارستان ۲۸۰ تختخوابی فردیس با ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال انجام است که تا پایان سال جاری راه اندازی می شود.
وی به وضعیت ساخت بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی حضرت سیدالشهداء(ع) کرج اشاره کرد و افزود: احداث این بیمارستان از وزارت بهداشت و درمان به وزارت راه و شهرسازی سپرده شده که تاکنون کاری انجام نگرفته و باید مسوولان وزارت راه و شهرسازی پاسخگو باشند.
کریم در خصوص روند ساخت بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی کمالشهر کرج گفت : این بیمارستان دچار برخی مشکلات حقوقی است که باید با کمک شورا و شهرداری کمالشهر حل شود.
رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز بیان داشت : اکنون مراحل ساخت یک مرکز سوانح و سوختگی در بیمارستان امام علی (ع) کرج را در دست اقدام داریم که تا پایان امسال ۶۰ تخت به این بیمارستان اضافه می شود.همچنین در سال ۹۸ با وجود محدودیت های مالی و اعتباری دولت ، بیش از چهار مرکز تخصصی و درمانی از جمله آزمایشگاه جامع کرونا در استان البرز راه اندازی شد.
دکتر کریم گفت : هر چند استان البرز در دولت تدبیر و امید از امکانات خوبی برخوردار شد اما هنوز تا رسیدن به استاندارد مناسب فاصله دارد.
وی بیان داشت : وجود حدود ۲۰۰ هزار مهاجر خارجی در استان البرز یکی از مشکلات به لحاظ بهداشتی و درمانی است که نیازمند توجه ویژه می باشد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز با بیان اینکه خدمات بهداشتی و درمانی استان در زمان دولت تدبیر و امید نسبت به قبل از آن قابل قیاس نیست ، افزود: در زمان کنونی این استان به ۲ برابر شدن تعداد تخت ها نیاز دارد.
نکته پایانی
طبق آمارها در مجموع حدود ۹۰ پروژه بهداشتی و درمانی در اجرای طرح تحول سلامت در استان البرز اجرایی شده که تاکنون حدود ۸۵ درصد این پروژه ها بهره برداری شده و شمار تخت های بیمارستانی دولتی البرز از ۸۰۰ تخت به سه هزار تخت رسیده است.
راه اندازی آزمایشگاه های جدید ، مراکز تخصصی تشخیصی درمانی، توسعه بخش های دیالیز ، درمان بیماران خاص از جمله سرطانی ها ، نوسازی تخت های فرسوده بیمارستانی ، راه اندازی مراکز آموزشی دانشگاهی ، افزایش شمار خانه های بهداشت روستایی از حدود ۴۰ خانه بهداشت به ۷۵ خانه بهداشت ، کاهش ۷۰ درصدی سهم درمانی بیماران بستری ، بیمه بستری بیماران فاقد بیمه و توسعه بیمه سلامت برای خانواده های فاقد پوشش بیمه از آثار ارزشمند طرح تحول سلامت در استان البرز بوده است.
همچنین تجهیز اورژانس البرز به امداد هوایی و آمبولانس های جدید یکی دیگر از آثار طرح تحول سلامت بوده که خدمات رسانی هوایی به بیماران و حادثه دیدگان در مناطق کوهستانی و جاده ها تاکنون توانسته جان تعداد زیادی بیمار و حادثه دیده بدحال را نجات دهد.
استان البرز در بحث مدیریت و درمان کرونا به وجود اینکه از استان های پرجمعیت کشور بوده و در مسیر مسافران ۱۵ استان کشور قرار دارد ، اما در این بخش به خاطر امکانات مناسب درمانی توانست بحران را به خوبی مدیریت کند و حتی به استان های دیگر خدمات رسانی داشته باشد.
فعالیت حدود ۵۰ کارخانه تولید دارو و اقلام بهداشتی و درمانی در البرز از ظرفیت های این استان است .
با این حال استان البرز به لحاظ امکانات بهداشتی و درمانی اگر چه در طول ۶ سال گذشته به نسبت سال های قبل از آن درخشیده اما با توجه به جمعیت فراوان و شاهراه ارتباطی به امکانات بیشتری نیاز دارد و باید به شاخص های کشوری و بین المللی نزدیک تر شود.
تسریع در تکمیل بیمارستان ۲۸۰ تختخوابی شهرستان ۶۰۰ هزار نفری فردیس که اکنون ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد ، روشن شدن مراحل ساخت بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی شهر ۱۲۰ هزار نفری کمالشهر ، تسریع در تکمیل بیمارستان سیدالشهدا(ع) کرج از مطالباتی که مردم خواستار تحقق آنها در کمترین زمان هستند.
اکنون از جمعیت سه میلیون نفری استان البرز حدود ۴۵۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه سلامت ، یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و بخشی نیز زیر پوشش سایر بیمه ها قرار دارند.
استان البرز با جمعیتی حدود سه میلیون نفر دارای ۱۷ بیمارستان دولتی، تامین اجتماعی و خصوصی است. این استان دارای ۷۵ خانه بهداشت روستایی می باشد.