اختلال روان تنی (Psychosomatic.Dis ) چیست ؟

مریم فرجی ، روانشناس ومشاور
اختلالات روان تنی (Psychosomatic.Dis ) کدامند ؟

بقراط اولین پزشکی بود که تأیید کرد که عوامل روانی بر سلامت و بیماری تأثیر دارندبه نظر میرسد یونانیان باستان و فرانسوی ها به خوبی از اختلالات روان تنی آگاه بودند.
اختلالات روان تنی آن است که علائم فیزیکی و جسمی دارد ولی از عوامل روانی و روانشناختی ناشی شده اند. بر اساس یک نظریه که به نظریه غیر اختصاصی مشهور است هر استرس طولانی میتواند ایجاد تغییرات فیزیولوژیک کند که منجر به اختلال جسمی گردد.
باور غالب این است که ذهن و بدن هردو بخشی از یک پیوستار واحد هستند هر شخص یک عضو شوک Shock Organ دارد که از نظر ژنتیک در مقابل استرس آسیب پذیر است. بگونه ای که در مقابل استرس برخی از بیماران با قلب واکنش نشان می دهند برخی با معده وبعضی با پوست.
آنژین صدری و آریتمی ها بیشتر با شخصیت تیپ A همراه هستند. پرخاشگری، تحریک پذیری، حساس بودن و خیلی قانون مند و با نظم بودن مشخصه های این تیپ هستند. آسم با شخصیت وابسته همراه است و سردرد با استرس و اضطراب ارتباط دارد. هیپرتانسیون با خشم واپس زده و احساس گناه همراه است. بیماری التهابی روده با خلق افسرده مربوط است. دربیماران سایکوسوماتیک آسیب جسمی واقعا وجود دارد. علاوه بر آن اضطراب متوسط تا شدید، انکار مشکلات هیجانی ( فرد قادر به درک رابطه بین مسا ئل جسمی و فشارهای روانی نیست) خلق افسرده، خصومت کلامی و اعتماد به نفس پائین وجود دارد. زخم پپتیک، آنژین صدری، آسم، فشار خون بالا، کولیت اولسراتیو و..... از مهمترین اختلالات سایکو سوماتیک هستند.

درمان
روش ترکیبی ضروری است. متخصصین داخلی یا جراحی اختلالات جسمی را درمان می کنند و روانپزشک جنبه های روانپزشکی را. روان درمانی حمایتی ارزش فراوانی دارد. داروهای ضد اضطراب و ضدافسردگی کاربرد دارند.

مراقبت های پرستاری
مراقبت های خاص جسمی را حسب بیماری ارائه کنید. او را تشویق به بیان احساساتش کنید. فعالیتهایی را که احتمال موفقیت در آنها زیاد است جهت بهبود اعتماد بنفس بیمار فراهم کنید. از توجه زیاد از حد به علایم جسمی به تدریج بکاهید.
از وابسته کردن بیمار با انجام دادن کارها به جای او خودداری کنید و اجازه دهید که بیمار فعال باشد. خانواده بیمار را در طرح درمانی دخالت دهید.ترس هاواضطراب بیمار راکاهش دهید و آرام سازی عضلات( ریلکسیشن ) وتمرین تنفسی جهت کاهش فشار روانی را آموزش دهید.

اختلالات ساختگی(Factitious.Dis)در بیماران علایم، عمدی و آگاهانه (بر عکس شبه جسمی ها که ناآگاهانه بود)به وسیله بیمار تقلید می شود که ممکن است علایم جسمی یا روانی باشد (مثلاًدرد یا توهم ) بیمار عمداً شرح حال و علایم عوضی به معاینه کننده ارائه می کند. هدف بیمار ازاین کار قبول نقش بیمار است.

در واقع خود بستری شدن هدف است . محرومیت دوران کودکی به طوری که فرد برای مدتی نسبتاً طولانی بستری شـده بـوده (تـحت مراقبت پرستاران و پزشکان بوده)و از آنان مهربانی و دلسوزی دیده است ، در سابقه بیمار به چشم مـی خـورد (احـتـمـالاً). والـدین بیمار طردکننده بوده اند

اگر بیمار علایم جسمی را عمداً ایجاد کند (سندرم مونچ هاوزنMunchausen Syndrom) علایمی نظیر تهوع، استفراغ، درد، حملات تشنجی یا درد قفسه سینه ممکن است شایع باشند.
خون در stool یا ادرار وارد کند ،به طور مصنوعی حرارت بدنش را بالا ببرد یا برای پایین آوردن قند خونش به خود انسولین تزریق کند.Grid iron Abdomen (شکم مشبک) به اسکارهای متعدد ناشی از اعمال جراحی بر روی شکم این بیماران اطلاق می شود. اگر بیمار علایم روانی را نشان دهد، علایم ممکن است تـوهـم ، هـذیـان هـا، علایم افسردگی و رفتارهای غیر عادی عمومی باشد. بیمار ممکن است در مورد متحمل شدن استرس های شدید داسـتـان بـافـی کـرده و ایـن دروغ هـای مـبـالـغه آمیز را خود نیز باور کند (Pseudologia Fantesia ) (دیوانه نمایی می کنند).کلاً بیماری مزمن است و در بزرگسالی شروع می شود. درمان شامل پرهیز از آزمایشات و اعمال درمانی طبی غیر ضروری و رویارویی با بیمار در مورد ساختگی بودن علایمش می باشد. (بیماران ممکن است بیشتر در طبقات و حرفه های مربوط با پزشکی دیده شوند)

تمارض(Malinjuring)
تـولـیـد عمدی علایم جسمی یا روانی به منظور رسیدن به اهداف خاص مثل بدست آوردن پول بیمه ،فرار از زندان و ... است.باید از اختلال ساختگی تفکیک شود . در تمارض یک هدف آشکار و قابل شناسایی محیطی وجود داردحال آنـکه در اخـتـلال ساختگی چنین نیست .
بیشتر در مردها و در محیط هایی نظیر سربازخانه ها، زندان ها و یا کارخانه های صنعتی دیده می شود. درمان شامل صحبت با بیمار و تشویق به برون ریزی احساسات و آموزش مدارا با استرس است. درمان جسمی لازم نیست.


بیشتر بخوانید :

اختلالات شبه جسمی (Somatoform Disorders) چیست ؟