ظهرابی: مهمترین رکن حفاظت تالاب‌ها مشارکت مردم است

به‌همت‌ دفتر امور فناوری و طرح‌های کاربردی دانشگاه شیراز، شنبه ۱۴ اسفند نشست دبیرخانۀ ستاد احیای تالاب‌های استان فارس، با حضور مسؤولان دانشگاه شیراز، مشاور محیط‌زیستی استاندار، مسئولان اداره کل حفاظت محیط‌زیست فارس و تشکل‌های مردم‌نهاد تالاب‌های استان فارس، برگزار و از تشکل‌های مردم‌نهاد در حوزه تالاب‌های فارس قدردانی شد.

مدیر امور فناوری و طرح‌های کاربردی دانشگاه شیراز، در این جلسه ضمن ابراز خرسندی از پیوند خوبی که میان سمن‌ها و دستگاه‌های اجرایی به‌واسطه‌ی دبیرخانه تقویت می‌شود، گفت: برنامه‌ی احیای تالاب‌ها که ازسوی دانشگاه شیراز به‌عنوان دبیرخانۀ ستاد احیای تالاب‌های استان تدوین شده است با اهداف و زمان‌بندی مدون و همچنین چارت سازمانی مشخص، درنظر گرفته شده و در آن تعامل همه‌ی اجزا با هم دیده شده است.

سید فخرالدین افضلی ادامه داد: در فاز اول این برنامه، تمرکز اصلی روی تالاب‌های طشک و بختگان بود؛ اما مشارکت مهم‌ترین رکن در احیای تالاب‌هاست که باید تجربیاتی را که از دل مردم بیرون می‌آید، با ابزار و دانش روز مجهز کنیم.

مدیر امور فناوری و طرح‌های کاربردی دانشگاه شیراز افزود: سمن‌های محیط‌زیستی در ایران و دنیا در مطالبه‌گری و آزادی‌بخشی در بین مردم و دستگاه‌های مختلف اجرایی نقش‌ فرهنگی بسیار مهمی دارند؛ ایجاد نگرش زیست‌محیطی و نگرش اجتماعی در جامعه، به‌عنوان یک راهکار تأثیر قابل توجهی خواهد داشت و زمانی این موضوع اهمیت می‌یابد که ما از ظرفیت تشکل‌های مردم‌نهاد حداکثر استفاده را داشته باشیم و بیشتر اقدامات ما به‌صورت مشارکتی انجام شود.

او با قدردانی از قعالیت‌های ارزنده‌ی تشکل‌های مردم‌نهاد تالاب‌های فارس، برای برگزاری جلسات منظم با حضور ایشان، از سوی دانشگاه شیراز اعلام آمادگی کرد.

کلیدی‌ترین کار در احیای تالاب‌ها آموزش و جلب مشارکت مردم است

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست فارس نیز در این نشست، اظهار کرد: یکی از اهداف اصلی ما از انعقاد این قرارداد با دانشگاه شیراز، ارائه‌ی یک برنامه‌ی مدون ازسوی اساتید دانشگاه است که چراغ راه ما باشد برای احیای کامل تالاب‌ها که باید این برنامه علاوه‌بر علمی‌بودن، قابلیت اجرایی داشته باشد و امکانات دولت را نیز در نظر بگیرد.

حمید ظهرابی با یادآوری اینکه این برنامه باید گام به گام و دقیق باشد تا ما را به هدف نهایی که همان احیای پایدار تالاب‌هاست برساند، افزود: دانشگاه باید سناریوهای مختلفی را تعریف و نتیجه‌ی هر سناریو را پیش‌بینی کند و بهترین آن را در اختیار مسؤولان قرار دهد.

ظهرابی بزرگ‌ترین آسیب در راه احیای تالاب‌ها را ضعف در مشارکت‌های اجتماعی برشمرده و تأکید کرد: تا زمانی که اتحاد و همدلی و همراهی همه‌ی ذی‌نفعان وجود نداشته باشد؛ نتیجه‌ی دلخواه را در اقداماتمان نخواهیم داشت.

وی تداوم در برنامه‌ها، عمل به وعده‌هایی که به مردم داده می‌شود و پیشگیری از تزریق نظرهای متناقض که آفت‌ مشارکت‌های اجتماعی است را از مهم‌ترین نکات در راه احیای تالاب‌ها برشمرده و تصریح کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد توانایی آن را دارند که مسؤولیت انتقال دانش، تجربه و آموزش‌هایی را که فراگرفته‌اند برای جلب مشارکت مردم در سراسر حوضه‌ی تالاب‌ها و اطراف آن را به عهده گرفته و به‌خوبی انجام دهند و اقداماتی که در این دو سال شروع شده را به انجام برسانند.

او گفت: هیچ سازمانی تاکنون نتوانسته با استفاده‌ی صرف از پروژه‌های مختلف عمرانی مردم را با خود برای احیای تالاب‌ها همراه کند و تنها زمانی این اتفاق خواهد افتاد که حفظ محیط‌زیست و حفظ تالاب‌ها به یک مطالبه و خواست عمومی تبدیل شود و از آنجایی که تأثیرگذاران اصلی و ذی‌نفعان چنین برنامه‌هایی خود جوامع محلی هستند؛ زمانی‌که به آن سطح از آگاهی برسند که بتوانند از بخشی از منافع کوتاه‌مدت خود بگذرند، به این مهم دست خواهیم یافت.

ظهرابی با اشاره به تالاب طشک و بختگان به‌عنوان اولین پروژه از برنامه‌ی احیای تالاب‌ها گفت: مردم حوضه‌ی آبخیز چه در پایین‌دست و چه بالادست باید خودشان بخواهند تا برای تحقق این مهم با ما مشارکت و همکاری داشته باشند و در راه رسیدن به هدف احیای تالاب‌ها شاید بتوان گفت مهم‌ترین و سخت‌ترین و کلیدی‌ترین آن آموزش، آگاهی‌بخشی و جلب مشارکت مردم است، اقدامی که امروز آن را شروع کرده‌ایم؛ یعنی پرداختن به مشارکت اجتماعی و آگاهی‌سازی آموزش و هم‌راستاکردن خواست عمومی برای این مطالبه‌ی ارزشمند است که فراهم‌کردن این اتحاد و همدلی کار بسیار پیچیده‌ای هست که تنها سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند ما را در تحقق آن یاری کنند.

برای حل مشکلات تالاب‌ها باید گره معیشتی مردم را از تالاب‌ها بازکرد

استاد کشاورزی دانشگاه شیراز و دبیر واحد آموزش و تنویر افکار عمومی و مشارکت‌های مردمی در ستاد احیای تالاب های فارس نیز در این نشست ضمن قدردانی از فعالیت‌های تشکل‌های مردم‌نهاد، اظهار داشت: وجود سمن‌های مختلف بیانگر آن است که مردم کشور، کم‌کم به نیازهای محیط‌زیستی واقف می‌شوند.

داریوش حیاتی همچنین گفت: قرار نیست ما سمن‌های مردم‌نهاد را به خدمت بگیریم؛ بلکه شما تشکل‌های مردم‌نهاد باید ما را به خدمت بگیرید؛ چون اصالت وجودی علم، دانشگاه و دستگاه‌های دولتی خدمت به مردم است.

وی یکی از نشانه‌ها و شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها را وجود تعداد تشکل‌های مردم‌نهاد آن جامعه دانست که در آن، مردم آن جامعه به دنبال خواسته‌ها و مطالباتشان هستند و نشان می‌دهد که جامعه به این رشد و شعور اجتماعی رسیده‌اند که نباید منتظر دولت‌ها بمانند؛ بلکه آستین بالازده و نیازها را به‌صورت گروهی در قالب یک نهادسازی اجتماعی و اهداف مشترک رفع کنند.

او سه پیش‌فرض را برای احیای تالاب‌ها بیان کرد؛ ۱.حقابه‌ی محیط‌زیستی (که با همکاری مردم و نهادهای دولتی شکل می‌گیرد)؛ ۲. مشارکت مردمی (که اساس آن بر گفت‌وگو بنا شده است) و همچنین ۳. بحث معیشت پایدار که از مهم‌ترین موارد است.

استاد دانشگاه شیراز تالاب‌ها را به‌عنوان یک اکوسیستم شکننده معرفی کرد که مردم به‌دلیل نیازهای معیشتی خود مجبورند آن را بشکنند و گفت: برای حل مشکلات تالاب‌ها باید گره معیشتی مردم را از تالاب‌ها بازکنیم و این‌ میسر نمی‌شود، مگر اینکه تمام دستگاه‌ها پای کارباشند و به کمک بیایند.

مسعود نوشادی، مدیر علمی طرح احیای تالاب‌های استان فارس نیز در این نشست، با بیان اینکه برای احیای تالاب‌ها نقشه‌ی راهی در دانشگاه تدوین شده است؛ اظهار کرد: برای اجرایی‌کردن این برنامه؛ نیاز به کمک تشکل‌های مردم‌نهاد و پای کار بودن تمام دستگاه‌های مربوطه است.

محیط‌زیست؛ از مهم‌ترین دغدغه‌های استاندار فارس است

مشاور محیط‌زیستی استاندار فارس نیز در این نشست اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های استاندار فارس دغدغه‌ی محیط‌زیست است و در اولین جلسه‌ای که من با ایشان داشتم، اولین موضوعی را که مطرح کردند، بحث احیای تالاب‌ها بود و از بنده خواستند که با حضور خودشان جلساتی را برگزار کنم که یکی از اولین خروجی‌های آن پیگیری این جلسه بود.

محمد حسینی، افزود: در جلساتی نیز که توفیق داشتم با تشکل‌های مردم‌نهاد محیط‌زیستی ملاقات داشته باشم، از دغدغه‌های آنان بیشتر آگاه شدم. وی با اشاره به سخنان یکی از تشکل‌های مردم‌نهاد درخصوص اقدامات جزیره‌ای دستگاه‌های دولتی، اظهار داشت: باید به‌جای جزیره‌ای اقدام‌کردن، همه از یک‌سو حرکت کنند تا بتوانیم چرخ توسعه را حرکت دهیم.

حسینی همچنین ضمن اشاره به برگزاری دو یا سه جلسه در ستاد احیای تالاب ها، خواستار سرعت بخشیدن به این امر شد و آمادگی استانداری فارس را برای هرگونه حمایت و همکاری اعلام کرد.

در ادامه‌ی این نشست، نمایندگان سمن‌های تالابی به بیان دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود درخصوص احیای تالاب‌ها پرداختند.

برگزاری کارگاه‌های آموزشی به‌منظور توانمندافزایی سمن‌ها؛ آموزش و آگاهی بخشی به مردم و همراه کردن و جلب مشارکت آن‌ها در احیای تالاب‌ها؛ حضور دانشگاه به‌صورت عملی در تالاب‌ها؛ حل مشکلات معیشتی مردم و رفع نیازهای ایشان از تالاب‌ها؛ یکپارچه‌سازی عملکرد انهادهای مختلف و پرهیز از اقدامات جزیره‌ای دستگاه‌های دولتی؛ معرفی تالاب زنده آسپاس و تلاش برای ثبت آن بعنوان چهاردهمین تالاب استان فارس؛ نظارت مستمر نهادهای دولتی و استانداری بر طرح‌ها؛ جلوگیری از مصرف بیش‌از حد و غیرصحیح آب در کلان‌شهرها زیرعنوان آب شرب؛ بررسی وضعیت اکولوژی تالاب و عوامل موجود در آن و بهره‌مندی از نظرات تخصصی استادان اکولوژی دانشگاه شیراز در ستاد احیای تالاب‌های استان ازجمله مطالب مطرح شده از سوی تشکل‌های مردم‌نهاد تالاب‌های استان فارس بود.

انتهای پیام