روستاهای طالقان را در این مطلب به شما معرفی خواهیم کرد. در ابتدا با شهرستان طالقان و سپس به معرفی ۶۸ روستای طالقان می پردازیم .شهرستان طالقان به مرکزیت طالقان، یکی از شهرستانهای استان البرز در کشور ایران است.شهرستان طالقان از شمال با استان مازندران، از شمالغربی با منطقه الموت، از جنوب با شهرستان ساوجبلاغ، از جنوب غربی با فشگلدره و شهرستان آبیک همجوار است.
منطقه کوهستانی طالقان در ۹۰ کیلومتری شهر کرج قرار گرفتهاست. این ناحیه زیستگاه حیات وحش و گونههای متنوع گیاهی است که واجد ارزشهای تفرجگاهی هستند. منطقه طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که در خود جای دادهاست، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبههای آن میافزایند. این ناحیه قبل از تشکیل استان البرز جزئی از استان تهران بودهاست و فاصله آن با شهر تهران ۱۳۳ کیلومتر میباشد.
تقسیمات کشوری
شهرستان طالقان از دو بخش مرکزی و بالاطالقان و از ۴ دهستان جوستان، کنارود، پایین طالقان و میان طالقان تشکیل شدهاست.
عوارض طبیعی
شاهرود
شاهرود رگ حیاتی این سرزمین دیر زمان است که از کوهپایههای شرقی آغاز و با طولی نزدیک به ۱۰۵ کیلومتر به غرب میرود. این شریان آبی بیش از ۱۵ رودخانه کوچک و بزرگ منطقه را که از چشمه سارها و برفابها سرچشمه میگیرند، همراه خود تا سپید رود میبرد تا با آبهای قزل اوزن آمیخته و راهی دریای خزر شود. دو آبشار در روستاهای اوچان و جوستان و همچنین در هر کدام از روستاهای اورازان، کرکبود، آسکان، عسلک آبشارهایی جریان دارند، دو چشمه آب معدنی در روستاهای عسلک و لمبران (بنام سه کوچ) و یک چشمه آب معدنی شرب در جوستان قرار دارد که دو چشمه معدنی ذکر شده یکی از نقاط تفرجی طالقان محسوب میشود.
کوهها
شاه البرز
شاه البرز، نام رشتهکوه و قلهای است در رشته کوه البرز به ارتفاع حدود ۴۲۰۰ متر. این رشتهکوه، مرز طبیعی استانهای البرز و قزوین را تشکیل میدهد. دامنهٔ جنوبی آن به طالقان و دامنهٔ شمالی آن به درهٔ الموت از استان قزوین مشرف است.
مسیر علم کوه
از دیگر آثار طبیعی ارزشمندی که در طالقان مشاهد میشود میتوان به کوههای بلند و صخرهای و یخچالهای طبیعی در جنوب علم کوه نزدیک روستای پراچان اشاره کرد که هر ساله کوهنوردان بسیاری برای صعود به ارتفاعات به آن نواحی رهسپار میشوند.
علم کوه واقع در در منطقهٔ تخت سلیمان در استان مازندران، نام کوهی با ارتفاع قلهی ۴۸۵۰ متری بوده و از جبهه جنوبی مشرف به شهرستان طالقان است. قلّهٔ علم کوه پس از دماوند دومین قلهٔ مرتفع ایران بهشمار میرود. بیشتر شهرت این قله به خاطر دیوارهای است که در دامنهٔ شمالی آن واقع است و دارای فنیترین و سختترین مسیرهای سنگنوردی و دیوارهنوردی در ایران است. این دیواره در ایران، جایگاهی مانند کی۲ در جهان را داراست. روستای پراچان در طالقان نزدیکترین شهر طالقان به علمکوه است.
گسل طالقان
گسل طالقان در بخش جنوبی البرز مرکزی به طول تقریبی ۷۰ کیلومتر در دامنه جنوبی دره طالقان و دره آزاد بر، در فاصله ۵۰ کیلومتری تهران قرار دارد. زمین لرزه ویرانگر ۷/۷ ریشتری سال ۹۵۸ میلادی که منجر به ویرانی گسترده نواحی ری و طالقان شد، به گسل طالقان نسبت داده شدهاست. همچنین زلزلههای سالهای ۱۴۲۸، ۱۶۰۸، ۱۸۰۸ و ۱۹۶۶ میلادی نیز به گسل طالقان نسبت داده شدهاند.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان طالقان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۵٬۷۸۱ نفر بودهاست. اما در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ به آمار قبلی حدود هزار نفر اضافه شد و به تعداد ۲۶۹۷۶ نفر رسید. طالقان از حدود ۸۶ روستا تشکیل شدهاست. مساحت منطقه طالقان حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع است و در ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۴۷ دقیقه طول شرقی، در شمال غرب شهر تهران قرار دارد.
آیین مردم طالقان تا قرن سوم هجری، دین زرتشتی بود. پس از آن پیرو زیدیه شدند ولی با رویکارآمدن صفویه از نفوذ آیین زیدیه کاسته شد و بیشتر مردم طالقان شیعه دوازدهامامی شدند.گرچه تا قرن دهم هجری و مصادف با زمان سلطنت شاه تهماسب صفوی هم نشانههایی از وجود زرتشتیان در طالقان گزارش شدهاست.
ریشه لغوی طالقان
دهخدا ریشه طالقان را تالکان دانسته، وی مینویسد: صاحب انجمن آرا و به تبعیت او مؤلف آنندراج، طالقان را معرب این کلمه دانستهاند: «تالکان و تلکان، نام دو ولایت است یکی در خراسان و دیگری در حوالی قزوین که نخست تلک؛ سنگی سفید و براق و معرب آن طلق، در آنجا یافته شد. بنابراین، این نام یافت و طالقان معرب آن است کذا فی القاموس».تالگان= طالقان: تات و تال نام ویس (طایفه و قوم) ایرانی ساکن در کرانههای دریای کاسپیان (مازندران) و کوهستانهای پیرامونی ایران و جمهوری آذربایجان است و پسوند «گان» در پارسی بمعنای جا و سرزمین میباشد که در کنارهم به معنی سرزمین تال و تازی آن (معرب) طالقان شدهاست.
طالقانیها به زبانهای فارسی، مازندرانی و تاتی طالقانی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، زبان مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی که بین جوستان و کوههای کندوان قرار گرفتهاند به زبان مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای کهن را نگه نداشتهاند.
آثار ملی و دیدنیها
آرامگاه امامزاده هارون در شهرستان طالقان
تکیه روستای جوستان
سنگنوشته گردنه عسلک
تکیه روستای جوستان
خانه محمود طالقانی
محوطههای باستانی
محوطه ۱ شکار چر
محوطه آردکان تپه
محوطه لمبران
محوطه مرجان
محوطه واگین سو
محوطه زرده گهره و پنجعلی تپه
محوطه مرغ استل
محوطه سنقر کلایه
محوطه تکیدر
محوطه روناسر
محوطه خرماله کول
محوطه کوشک سر
محوطه قزوین دشت
محوطه ارچیلان
محوطه جیر ارژنگ
محوطه هورسی بند شهرک
محوطه خانه مالان
تپه قلعه فالیس
تپه دره میر آش
تپه شاه کوه
تپه قلعه سر
تپه قلعه دیو
تپه قلعه قلدوش (قله دوش)
حمام شهرک طالقان
حمام روستای نویزک
حمام روستای بزج
حمام روستای فشندک
حمام روستای میر
حمام روستای کلانک
حمام روستای سنگ بن طالقان
غار پنجعلی
غار وی یا
غار زالن گاه
غار بادامستان
قلعهها
ارژنگ قلعه در میناوند، قلعه منصور و قلعه کیقباد در شمال هرنج، قلعه دختر در گته ده، قلعه پراچان و قلعه فالیس قلعههای موجود در طالقان هستند.
قلعه منصور طالقان
قلعه کیقباد
ارژنگ قلعه
قلعه کیقباد هرنج
قلعه پراچان
قلعه سگران
قلعه نوده (قلعه کیان خاتون)
قلعه ارژنگ
روستاهای طالقان
روستای آرتون
آرتون روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش طالقان که در استان البرز واقع شده است .این روستا در دهستان میان طالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۹۰ نفر بودهاست.مردم روستای آرتون همچون روستای دنبلید تاتزبان هستند.این روستای کوچک، در انتهای مسیر میان طالقان بعد از دنبلید میباشد. این روستا از قدیمیترین روستاهای طالقان است.
روستای آردکان
آردکان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. مردم آردکان به زبان تاتی سخن میرانند.این روستا در دهستان میانطالقان واقع است که زادگاه دو شخصیت داستان عاشقانه عزیز و نگار میباشد که داستان آن هنوز در بین مردم به زبان تاتی نقل میشود. عزیز و نگار میراث گرانبهای تاتهای ایران در زمینه ادبیات شفاهی است.آردکان دارای طبیعتی زیبا و باغ های میوه متنوعی همچون گیلاس، آلبالو و گردو می باشد. روستای آردکان از سمت شمال با روستای دنبلید از سمت شرق با روستای میراش از سمت جنوب با دریاچه سد طالقان و از سمت غرب با روستا ی آرموت همجوار میباشد.اکثر مزارع آردکان در قسمت جنوب شرقی روستا که به پستل آردکان معروف است قرار دارند. آردکان به علت قرار داشتن در دره دارای آب و هوایی خنک در تابستانها میباشد .محوطه آردکانتپه از آثار تاریخی روستا می باشد.
جاذبههای گردشگری
روستای آردکان دارای چشم اندازی زیبا از دریاچه سد طالقان می باشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۵۷ نفر بودهاست.
روستای آرموت
آرموت روستایی از توابع پایین طالقان شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. اهالی آرموت از دیرباز به زبان تاتی سخن می گویند.این روستا در دهستان میانطالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۳۵ نفر بودهاست.این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این بخش کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است به چالش کشیده شوند و حذف شوند.
تاریخچه
آرموت ازدیرباز به عنوان یکی ازمنابع اصلی غلات طالقان بشمارمیرفتهاست که یکی از دلایل آن وجود دشتهای وسیع و زمینهای کشاورزی پهناور در آن نسبت به سایر روستاهای همجوار و دیگر روستاهای طالقان قبل ازاحداث سد طالقان میباشد.
پس از اتمام احداث سد طالقان در سال ۱۳۸۵ و تغییر مسیر دسترسی به علت عدم امکان استفاده از پل قدیمی آردکان، این روستا عملاً به دروازهٔ ورود به روستاهای پایین طالقان بدل گردید، هرچند در گذشته نیز آرموت به دلیل دارا بودن دو آسیاب بزرگ، مرکزی بودهاست برای تبدیل غلات به آرد در منطقه میان طالقان و به همین دلیل این روستا از رونق خوب اقتصادی خوبی برخوردار بودهاست.
از دیرباز به دلیل وسعت زمینهای کشاورزی این روستا و موقعیت مناسب این زمینها که در حاشیه رودخانهٔ شاهرود قرار داشتند، بسیاری از کشاورزان مناطق دیگر طالقان برای کار و کشاورزی به این روستا آمد و شد میکردند. هرچند پس از اجرای پروژهٔ سد طالقان، بخش عمدهٔ این زمینها در محدودهٔ سد قرار گرفت یا به زیر آب رفت.
نصرالله محبی، فرمانده کل سپاه طالقان که در جنگ ایران و عراق در راه دین و وطنش به شهادت رسید اهل این منطقه است ، همچنین شهید کاظم محبی از شهدای والا مقام این روستا است که مقبره او در کنار مقبره شهید نصراله محبی قرار گرفته و هر دو این عزیز از یاد نرفته افتخار و آبروی این خطه هستند.این روستا در میان طالقان واقع شده و هماکنون در کنار دریاچه سد طالقان که بر روی شاهرود (رودخانه) قرار دارد در شمال آن کوه استوار کله سنگ و در شرق آن روستاهای دنبلید و آردکان قرار داردو در غرب آن روستای سوهان واقع است. روستای آرموت در بین دو رود «آرموت روخانه» و «تکی روخانه» قرار دارد. در پشت این روستا باغات انگور قرار دارد که به آن «ده دره» میگویند؛ مرکز ده را «ده میان» میگویند و سمت راست این روستا یک رووستای چسبیده وجود دارد که در زمان نه چندان دور جزو اماکن روستای آرموت بود به نام روستای تکی. از دیگر مناطق روستای آرموت میتوان به چشماسر، دراگل، گچال، آرمت دشت، ارمت دره و گلچال بن میتوان اشاره کرد. مزارع گندم روستای آرموت در شمال روستا قرار دارد که به آن منطقه مزرع می کویند.
روستای ائین کلایه
آئین کلایه روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶ نفر بودهاست.
روستای ابصار
ابصار، روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. این روستا در بخش بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۴ نفر بودهاست.مردم این روستا از اقوام تات هستند و هنوز به زبان تاتی سخن میگویند.
روستای اسفاران
اسفاران روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۷ نفر بودهاست.مردم اسفاران تات هستند و دینشان اسلام است.
روستای اسکان
آسکان،روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۸ نفر بودهاست.اهالی اسکان تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میکنند.
روستای امیرنان
امیرنان در ۳۵ کیلومتری شهرستان ساوجبلاغ واقع میباشد این روستا از سمت طالقان فاقد جاده آسفالت بوده و دسترسی به آن تنها از طریق جاده ای خاکی و سهل العبور به مسافت ۲۰کیلومتر از دهستان زیاران ممکن میباشد به همین علت طبیعت این روستا بکر و زیبا با حیات وحش ناب خود مانده است. نام دیگر این روستا امیران هم میباشد.تعداد خانوار آن در تابستان ۲۰۰خانوار و در زمستان ۲۰خانوار است. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۰۰۸ متر است. مردم امیرنان مانند دیگر روستاهای منطقه تاتزبان هستند.
حمام تاریخی
روستا دارای یک باب حمام نیمه متروکه متعلق به اواسط دوران قاجار و حدود ۱۵۰ سال پیش میباشد. حمام روستای امیرنان در مرکز بافت تاریخی و در شمال آن احداث شدهاست. در ورودی حمام در سمت شمال غرب آن قرار داشتهاست. در بیست، سی سال اخیر در جدیدی در سمت شمال شرق آن باز کرده است و گرمخانه حمام را تبدیل به غسالخانه کردهاند.
بیشتر قسمتهای حمام نظیر دیوار، بدنهها، سقفها، دیوارهای داخلی و اندود داخلی و خارجی بنا بر اثر بیتوجهی و تحمیل بار اضافی و نفوذ رطوبت تخریب شده است و امکان مرمت و بازسازی آن تنها از طریق تخصیص اعتبار و زیاد و اقدام فوری، ممکن خواهد بود و همچنین میتوان مناطق دیگری مثل جیرینده، پیل مستان، چشمهٔ آقادار و باغ سفید بیشه که قدمتی چندین ساله (۲۰۰ سال) دارد.
روستای انگه
انگه، روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۱ نفر بودهاست.تاتها ساکنین روستای انگه هستند که به زبان تاتی سخن میگویند.
روستای اوانک
اوانک روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان کناررود قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۲۶ نفر بودهاست.زبان مردم این روستا تاتی است. روستای تاتنشین دیگری با همین نام در الموت وجود دارد.
روستای اوچان
اوچان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان دهستان پایینطالقان و در نزدیکی روستای میر و کلارود واقع شده است.این روستا در دهستان پایینطالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۶۰ نفر بودهاست.در اوچان مردم به زبان تاتی صحبت میکنند.
روستای اورازان
اورازان روستایی واقع در بخش بالا طالقان، شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. جلال آل احمد نویسندهٔ مشهور ایرانی، کتابی به نام اورازان در وصف روستای پدری خویش نوشته است که در آن به شرایط جغرافیایی، آداب و رسوم، زبان تاتی و سایر مشخصات مردمان این روستا و شهرستان طالقان اشاره کرده است.مردم اورازان به زبان تاتی سخن میگویند.آرامگاه دو تن از نوادگان امام محمد باقر(ع) به نام های سید علاءالدین و سید اشرف الدین در این روستا قرار دارد. این دو تن که در محل به “معصوم زاده” معروفند، جد بزرگ اکثر سادات اورازانی میباشند.بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۶۵ نفر بوده است.
روستای اهوارک
اهوارک روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. مردم اهوارک دارای فرهنگ اصیل تاتی هستند و هنوز به زبان تاتی سخن میگویند.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۴ نفر بودهاست.
روستای ایستا
ایستا روستاییست در شهرستان طالقان که مردم آن در گذشته ماندهاند.در کوچههای این روستا اثری از رد پای خودروها دیده نمیشود. مردم روستا، زندگی و آداب و رسوم گذشته را همچنان حفظ کردهاند. نه تنها شبها پای تلویزیون نمینشینند که به شبنشینی هم اعتقادی ندارند. عروسی و عزا ندارند و مراسمی چون جشن تولد، سالگرد ازدواج و… برای آنان معنا و مفهومی ندارد. مهمان نوازهستند به شرطی که احدی از زنان قصد ورود به روستای آنان را نداشته باشد. همانطور و که تا کنون کسی از دنیای بیرون زنان آنان را ندیدهاست. متمول هستند و از طریق فروش زمینهای پدریشان در تبریز روزگار میگذرانند. آنها شناسنامه ندارند و جزو آمار جمعیت ایران به حساب نمیآیند و هیچگونه خدمات دولتی دریافت نمیکنند. آنها بدون آب لولهکشی، گاز، برق، درمانگاه، ماشین آلات، وسایل ارتباطی و … زندگی میکنند. مردم روستا از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی هستند که در هر دو حیطه نظر و عمل، بسیار بر طرد مطلق اندیشه تجدد و دستاوردهایش تأکید میکرد و تا پایان عمر بر عدم جواز استفاده از ابزار تکنولوژیک و امور جدید و مدرن فتوی میداد.
روستای باریکان
باریکان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میانطالقان قرار دارد. ساکنین این روستا از اقوام تات هستند و به زبان تاتی صحبت میکنند.جمعیت ساکن اصلی در روستا از سه دهه قبل به این سو بهتدریج کاهش یافتهاست. در آخرین سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت باریکان ۲۰۹ نفر بودهاست. «باریکانی» نام فامیلی اکثریت منسوبین به باریکان است.باریکان از نظر طایفهای دارای چهار شاخه اصلی به نامهای شاه مراد – میرزا – یوسف و قدم میباشد.
روستای بزج
بـِزَج روستاییاست در بخش میان طالقان و یکی از مرتفعترین روستاهای طالقان میباشد که در جوار دره شلبان بزج و آبشار شله بن واقع است. روستای بزج با روستاهای سگران و نویزک همسایه میباشد.غاری به درازای ۲۵ متر به نام غار بزج در نزدیکی این روستا وجود دارد.بیشتر مردم این روستا دامدار، کشاورز و فرهنگی میباشند و به زبان باستانی تاتی تکلم میکنند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۷۷ نفر بودهاست.
روستای پراچان
پراچان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۷۸ نفر بودهاست.اهالی پراچان تبری هستند و به زبان طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میکنند.
روستای تکیه ارموت
آرموت تکیه روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ که در استان البرز واقع شده است. تاتها ساکنین روستای تکیه آرموت هستند و به زبان تاتی صحبت میکنند.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۱۳ نفر بودهاست.
روستای تکیه جوستان
تکیه جوستان روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. تاتی زبان رایج در تکیه جوستان است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸ نفر بودهاست.
روستای تکیه ناوه
تکیه ناوه نام روستایی است در بخش پایین طالقان از توابع شهرستان طالقان استان البرز (طبق تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۰ شمسی)، وجه تسمیه یا علت نامگذاری این روستا: تکیه به دلیل وجود امامزاده ابراهیم علی بن عباس بن امیر المومنین(ع)… و ناوه نیز بعلت شکل V دره مانند روستا میباشد.موقعیت این روستا در قسمت مرتفع جنوب غربی هممرز با استان قزوین میباشد… ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۱۰۰ متر و از شمال به رودخانه شاهرود و روستای لهران و کش؛ از جنوب به رشته کوههای نوار کوه و معدن سنگ گرانیت الرویا؛ از شرق به روستای نساءسفلی، و از غرب نیز به روستای عالیسر، موچان و خورانک محدود میگردد. این روستای نسبتاً بزرگ بخش پایین طالقان بامراتع وسیع و مساحتی حدود ۳۰ کیلومتر مربع در فاصله ۱۵ کیلومتری از مرکز بخش طالقان و ۱۳۵ کیلومتری تهران قرار دارد.
محل قدیم این روستا در حدود ۳۰۰ سال پیش در منطقه کل باغنان در کنار پس چشمه یا پرت چشمه واقع شده بود که با وصیت امامزاده محترم بتدریج به اطراف امامزاده نقل مکان نمودند. در تقسیمات اداری و کشوری، روستای کوچک عالیسر در مجاورت تکیه ناوه با تکیه ناوه باهم به صورت یک روستای واحد شناخته میشوند.
در حال حاضر مکانهای مسکونی روستا شامل دو بخش اصلی در اطراف امامزاده و منطقه تازه تأسیس به نام همنده میباشد. مرکزیت روستاشامل امامزاده , ساختمان پست و مخابرات و دو سوپر مارکت در اطراف امامزاده است. بیشتر مزارع و باغهای روستا در غرب و جنوب غربی روستا قرار دارد. در سالهای اخیر ساخت و سازهای بی مجوز توسط اهالی مهاجرت کرده روستا، منجر به ناهمگونی در نوع معماری بافت قدیم و جدید روستا گردیده و از این منظر، دوگانگی چهره روستای قدیم و بخش جدید باعث تغییر در خلق و خو و آداب و رسوم سنتی مردم اصیل و بومی گردیده است.
فراوانی ساخت و سازهای ویلایی نظیر شهرها با حیاطهای بزرگ و مشجر باعث مشکلاتی، نظیر قطعی و جیره بندی آب لولهکشی و همچنین عدم وجود نقشه جامع و کوچه بندی و گذرهای کافی داخلی منجر گردیده است.
وجود مقبره و بارگاه امامزادهای محترم نزد اهالی طالقان، همچنین درخت اوورس یا سرو کوهی در روبروی امامزاده واقع در گورستان ده بنام چهل دختران که دارای روایتها و قصههای مختلفی نزد اهالی قدیمی روستا میباشد از جمله جاذبههای این روستا میباشد. از مشاهیر ثبت شده و صاحب نام این روستا میتوان به صاحب بن عباد , استاد غلامحسین امیرخانی رئیس انجمن خوشنویسان و فیاض طالقانی شاعر پدید آورنده منظومه مناظره جوز و بادام نام برد.مردم تکیه ناوه مسلمان و شیعه مذهب هستند و هنوز به زبان تاتی تکلم میکنند.
روستای جزن
جزن، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۳۲۹ نفر بودهاست.مردم روستای جزن طبری تبار هستند و به زبان
[طبری طالقانی]به لهجه ی تاتی سخن میگویند.
روستای کرود
کرود (به انگلیسی: karoud) روستایی است کوهستانی و بسیار خوش آب و هوا واقع در شهرستان طالقان، (بخش بالا طالقان) و همسایه با روستاهای (کرکبود از شمال شرقی) (سگران از شمالغربی)(سگرانچال از غرب) (اوانک از جنوب غربی) (وشته از جنوب) و (ابصار یا (اوسار) از غرب) این روستا در ارتفاع ۲۲۲۰ متری از سطح دریا واقع گردیده است. علت نامگذاری و معنی این روستا این است که کرود از دو کلمهٔ کوتاه شدهٔ کوه و رود است این بدان معنی است که مردمان و اهالی این روستا از گذشتههای دور تا امروز از بالاترین نقطهٔ ده (کوه) تا رود خانهٔ اصلی شهر طالقان دارای زمینهای کشاورزی بسیاری میباشند.
فاصلهٔ این روستا از جاده اصلی و شاهرود ۵ کیلومتر و از شهرک (مرکز شهر طالقان) ۱۰ کیلومتر میباشد. قدمت روستا به سلسلهٔ تیموریان یا نزدیک به آن دوران بازمیگردد که صحت این ادعا این است که در گذشتههای دور سنگ قبری بسیار قدیمی در آرامستان ده وجود داشته (اکنون در اثر عدم آگاهی مردم و اهمال کاریهای صورت گرفته از بین رفته و ناپدید گردیده است) که با کارشناسی صورت گرفته توسط استاد ابراهیم بوذری قدمت سنگ را به سلسله و دوران تیموریان یا نزدیک آن دوران کارشناسی کرده است.طالقانیها از اقوام تات هستند و مردم روستای کرود هم به زبان تاتی سخن میگویند. بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۹۴ نفر بوده است.
روستای جوستان
جوستان، روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. این روستا در مرکز دهستان جوستان قرار دارد.
آثار تاریخی
تکیه قاجاری (حسینیه)
تکیه روستای جوستان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان طالقان، روستای جوستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۰۵۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. این تکیه در سال ۱۲۶۴ هجری قمری تأسیس و در سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۸ توسط اداره کل میراث فرهنگی استان البرز با همکاری هیئت امنا و خیرین روستا بازسازی شد.
محوطه باستانی پوله چال
حدود یک کیلومتری شمال شرق جوستان مکانی به مساحت ۴۵ در ۷۰ متر وجود دارد که مردم آن جا را پوله چال (محل چال کردن پول) مینامند. به این دلیل که بعضی از کهنسالان روستا میگویند: وقتی بلدوزر برای درست کردن جاده آمده بود قلعههایی کشف کرد که در آن زیورآلات اجناس قیمتی بود.محوطه پوله چال مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در شهرستان طالقان، روستای جوستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۴۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
امام زاده هارون
امامزاده هارون آرامگاه هارون بن موسی فرزند موسی کاظم و برادر علیبن موسیالرضا مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان طالقان، روستای جوستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۰۵۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
طالقانیها به دو گویش مازندرانی و تاتی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی که بین جوستان و کوههای کندوان قرار گرفتهاند به زبان مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای کهن را نگه نداشتهاند.
روستای حصیران
حصیران روستایی از توابع شهرستان طالقان در استان البرز است.دهی است که در بخش بالا طالقان و در قسمت غربی شهرک واقع شده در این ده ۳۰ راه عمومی مالرو وجود دارد و رود خانه های کرکبود کویین و چشمه سار از این ده عبور میکنند. شغل بیشتر مردم این ده کشاورزی است اما عدهای هم در تهران به کار در اداره مشغول هستند.تاتی زبان مردم روستای حصیران است.غلات، سیب، لوبیا، میوهجات مختلف و گردو محصولات این روستا هستند.کرباس و گلیم از صنایع دستی این روستا هستند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲۷ نفر بودهاست.
روستای خچیره
خچیره با ارتفاع ۲۴۰۰ متر از سطح دریا یکی از روستاهای بخش بالا طالقان شهرستان طالقان واقع در استان البرز میباشد . کتاب “خچیره افاده ای در طالقان” نوشته رضا یادگاری به معرفی این روستا و آداب و سنن آن پرداخته است.کوههای وارکش و خورده وارکش و و چشمه هفتِ خوانی (هفت چشمه) از مناطق زیبای خچیره میباشند. کوهها و چشمهها و رودخانهها و باغات میوه و درختان سر به فلک کشیده این روستا را به یکی از زیباترین مناطق استان البرز تبدیل کردهاست که به حق کلمه خچیر و نیکو را بر آن نهادهاند. مسیر دسترسی به این روستا خاکی است .
روستای خودکاوند
این روستا واقع در بخش بالا طالقان بالاتر از روستای گلیرد و مسیر ورودی روستا بعد از سوج خانی اول منگلان ورودی روستاهای گوران که در امتداد جاده ان به روستای خودکاوند ختم میگیردد. دارای زمستانهایی سرد و یخبندانهای زیاد.
مناطق دیدنی
دره باران چشمه
دره لو
دودره
کوه اسپی سنگ دارای یخچال طبیعی
گرد کوه تپه
درهٔ اسکول
نوی سر -آسیابی در – خراباسیودر – رودخانه – ماه بلی چشمه – دیوکمران – اسکولی در – گل کندان – خرای چال – معمه کای چال- سرینچال – لتونی دره – سودی کش -کنگر چشمه- قله اسبی سنگ – پس کمر – گزنایورد گردن -هفت چشمه -مریم کری دره- خر تیره -تنقولی سر – درازو- دیراجای گردن – پسین چال – خوردچالی سر. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۱۰۰ نفر بودهاست.
روستای خوران
خوران، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایینطالقان ابتدای راه عمومی قزوین به طالقان این روستا در منطقۀ سردسیر و کوهستانی قرار دارد. آب این روستا از چشمه تأمین میگردد. شغل اهالی زراعت و کرباس بافی میباشد.مردمش به طبع دیگر مناطق طالقان تاتزبان هستند.غلات، گردو و میوههای سردسیری از جمله گیلاس محصولات این روستا میباشد.کرباس از صنایع دستی این روستا میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۶۹ نفر بودهاست.
روستای خیکان
خیکان، روستایی از توابع شهرستان طالقان در استان البرز می باشد.این ده در بخش بالا طالقان قرار دارد. آب این ده از چشمه و رودخانۀ پراچان تأمین میگردد. شغل اهالی زراعت و گلهداری میباشد و عدهای هم در ادارههای شهر تهران مشغول به کار هستند.
اهالی خیکان به گویش طبری طالقانی و زبان تاتی صحبت میکنند.غلات، یونجه، ارزن و لبنیات است.کرباس، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این روستا میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲۰ نفر بودهاست.
روستای درا پی
دراپی روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۴۴ نفر بودهاست.اهالی درا پی تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میکنند.
روستای دنبلید
دنبلید روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان گوران که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰۱ نفر بودهاست.
شخصیتهای برجسته
ناصر خسروپور اولین لیسانس در روستای دنبلید طالقان و از اولین لیسانسیهها در رشته فلسفه و علوم تربیتی از دانشسرای عالی بود.(سال ١٣٢٢)
احمد فهیمی اولین فارغالتحصیل دانشگاه تهران در روستای دنبلید طالقان و همچنین نخستین فارغالتحصیل دانشکده حقوق تهران بود.(سال ١٣٢٢)
دکتر اسماعیل ذوقی پیشکسوت در علوم دامپزشکی و پزشکی و ملقب به پدر بروسلوز (تب مالت) ایران.
علیرضا برات وکیلی متخصص سد سازی و طراح سد بزرگ طالقان که از او به عنوان پدر سد سازی ایران یاد میشود.
آثار باستانی
محوطه مرغ استل
محوطه خانه مالان : محوطه مسکونی بوده که از اواخر تاریخی تا پایان دوره مغول یا تیموری (قرون هشتم و نهم) مورد استفاده بوده و پس از آن تخلیه و متروکه گردیده است.
خانههای تاریخی قدمت تاریخی اواسط دوران قاجار حدود ١٨٠ سال پیش.
قبرستان تاریخی قدمت تاریخی سدههای چهارم و پنجم حدود ١١٠٠ سال پیش.
غار کولی گردن تیخ چال (تیغ چال) (زاغه سنگی)
سه کله دار (درخت گردوی کهن) کل یا کله در اینجا به معنی شاخه و انشعاب درخت است. این درخت گردوی کهن که احتمالا تا چهارصد سال از سن آن میگذرد و هنوز رویش آن ادامه دارد.
روستای دهدر
دهدر روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. زبان مردم این روستا زبان مازندرانی است. از جاذبههای گردشگری روستا میتوان به وجود قلعه کیان خاتون، حمام قدیمی روستا، چشمه آب معدنی ، غارهای طبیعی،چشمه آب گرم و… اشاره نمود.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران ۸۲ نفر بودهاست. در تابستان جمعیت این روستا۱۰۰۰ نفر میباشند.اهالی روستای دهدر به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی و تاتی صحبت میکنند.
روستای دیزان
دیزان روستایی است از بخش بالاطالقان که در استان البرز واقع شده است. طبری زبان اهالی دیزان است.این روستا در دهستان جوستان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۶۶۵ نفر بودهاست.
روستای روشنابدر
روشنابدر روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. اهالی این روستا تاتزبان هستند.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۱ نفر بودهاست.
روستای زیدشت
زیدشتاولین روستای شهرستان طالقان و یکی از مراکز اصلی جمعیت (دومین )در طالقان است. فاصله این روستا از اتوبان تهران-قزوین ۳۳ کیلومتر و از مرکز طالقان (شهرک) ۸ کیلومتر است. زیدشت را در دیرباز به نام زردشت مینامیدند و یکی از دلایل آن وسعت زمینهای کشاورزی زیاد به نسبت روستاهای دیگر طالقان و دیگری به عبارتی داشتن ذخایر غنی گنج بودهاست. در سال ۱۳۴۵ که اولین ماشین وارد زیدشت شد، این روستا عملاً به دروازه روستاهای پر رونق پائین طالقان تبدیل شده و روزانه پذیرای مسافرانی بود که با اتوبوس از تهران به طالقان و بلعکس رفتوآمد میکردند و از زیدشت به روستاها با چارباداران مسافرت میکردند . محله گاراژ زیدست در آن سالها از هیاهو و رونق بسیاری برخوردار بودد و اتوبوسها که از دو گاراژ اتو البرز و اتو عظیمی در تهران حرکت میکردند، حدود ساعت ۱۰ صبح به طالقان میرسیدند و ساعت ۲ بعداظهر به طرف تهران برمی گشتند . هم اکنون با بستن سد طالقان تمامی آبیزار کنار رودخانه به زیر آب رفته و عملاً میتوان گفت که کشاورزی و دامداری در زیدشت وجود ندارد . استاد بزرگ موسیقی سنتی ایرانی، درویش خان و آقای امیر غرقی از مشاهیر این روستا محسوب میشوند.براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸۱۶ نفر بودهاست.
روستای سفج خانی
سفج خانی روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۵ نفر بودهاست.تاتی زبان رایج در روستای سفج خانی است.
روستای سگران
سگران یکی از روستاهای زیبا و سرسبز شهرستان طالقان مرکزی میباشد و بشوند جایگاه جغرافیایی و کوهپایهای از مناظر بکری برخوردار میباشد که دیدن این مناظر روح آدمی را آرامشی الهی میبخشد. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۳۸۷ متر است. پیشه مردمان این روستا باغ داری میباشد و میوهای این روستا گردو، بادام، سیب، آلبالو، گیلاس و زردآلو است. این روستا در انتهای جادهای قرار دارد که به کوه بندگاه میرسد و عبوری از آن نیست.بومیان سگران طوایف اکبری ، شریفیان، زمانی، کرمی، نصرالهی و اسلامی میباشند که همگی تات هستند و به زبان تاتی تکلم میکنند. دینشان اسلام و شیعه مذهب اند.جمعیت سگران، نزدیک به ۱۱۹ نفر که در تابستان این تعداد به دو برابر نیز میرسد.
جاذبههای گردشگری
زیبای این روستا اولین چیزی است که نظرها را به خود جلب میکند و آبشار سگران که با فاصله کمی در دامنه کوه بندگاه قرار دارد را به جرات میتوان یکی از زیباترین مناظر طالقان نام برد. بعد از گذر از این آبشار در مسیر درهای قرار میگیرید که سختی راهش را هرگز متوجه نخواهید شد و چشمه سارانی که از نوشیدن آن سیرآب نخواهید شد. به شوند کوهستانی بودن این روستا و ارتفاع آن دریاچه سد طالقان قابل مشاهدهاست. قلعه سگران یکی دیگر از جاذبههای این روستا میباشد که دیرینگیش به اواخر دوره تیموریان میرسد و این اثر در تاریخ ۱۲بهمن۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۴۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
روستای سگرانچال
سگران چال روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا در ارتفاع ۱۸۴۰ متری از سطح دریا در دامنه کوه واقع شدهاست. تعداد خانوار این روستا در فصل زمستان، به کمتر از ۷ خانوار و در تابستان تا دو برابر میرسد. این روستا دارای زمستانهای بسیار سرد و تابستانهای خنکی است و به همین واسطه برخی ترجیح میدهند که تابستان را در این روستا سپری کنند. روستای سگرانچال از شرق با روستای کرود و از جنوب با روستای اوانک و از غرب با روستای سگران و از شمال به رشته کوههای طالقان محصور میباشد.این روستا در دهستان کناررود قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۹۴ نفر بودهاست.
این روستا دارای برق، آب شرب بهداشتی، تلفن و جاده آسفالته و مدرسه ابتدایی میباشد. دانش آموزان برای دوره راهنمایی و دبیرستان مجبورند با طی مسافت بسیار طولانی به روستاهای همجوار بروند.
بر اساس سرشماری سال۱۳۹۵ کشور، جمعیت این روستا ۹۸ نفر میباشد. تقریباً بیشتر اهالی این روستا طوایف احسانی و منافی هستند که به زبان تاتی سخن میگویند. دامپروری و کشاورزی (البته به صورت خیلی محدود) از مشاغل اصلی مردم این روستاست.
جاذبههای گردشگری
با توجه به اینکه این روستا در دامنه کوه واقع شدهاست و باغهای سیب و گلابی بعلاوه درختان بسیار بزرگ گردو آن را احاطه کردهاست ،منظره بسیار زیبا و بدیعی را به وجود آورده، این شرایط به اضافه هوای بسیار لطیف و نسبتا خنک در طی تابستان جذبکننده افراد غیر بومی زیادی به این روستا در ایام تعطیلات به ویژه تابستان شدهاست.کوههای بلند اطراف این روستا، باغهای میوه، و چشمههای طبیعی از جمله دیدینها و جاذبههای توریستی روستای سگرانچال محسوب میشود.
روستای سنگبن
سنگبن روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ که در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۶۷۰ نفر بودهاست.مردم سنگبن مسلمان و شیعه مذهب هستند و زبانشان تاتی است.
روستای سیدآباد
سیدآباد روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۹۴۹ نفر بودهاست.مردم این روستا و حسنجون به زبان تاتی تکلم میکنند.
روستای شهراسر
شهراسر روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۹۸ نفر بودهاست.زبان مردم شهراسر تاتیست.گویش مردم همانند گویش تاتی شمال شرقی قزوین در کوهپایه و رودبار الموت است.
روستای عالیسر
عالی سر روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایینطالقان در کنار راه عمومی مالرو قزوین قرار دارد این ده روستایی کوهستانی و سردسیر میباشد آب آن از چشمه تأمین میگردد. شغل اهالی روستا زراعت می باشد.سیب زمینی، غلات و لوبیا از محصولات این روستا میباشند.کرباس، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این روستا است.تاتی زبان رایج در روستای عالی سر است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۶ نفر بودهاست.
روستای فشندک
فَشَندک روستایی است در منطقه طالقان ، استان البرز. این روستا در ۱۲۰ کیلومتری شمال غرب تهران قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۶۰ متر است.فاصله روستا تا شهرک مرکز طالقان:۱۱ کیلومتراست .روستای فشندک یکی از زیباترین و پرجمعیتترین و پررونق طالقان میباشد .اهالی روستای فشندک اکثراً به فعالیتهای فرهنگی وآموزشی مشغول بوده و وضعیت اقتصادی خوبی دارند.احداث ویلاهای توریستی با معماری متفاوت با دیگر روستا های طالقان در این روستا رواج دارد و از مناطق پر طرفدار طالقان برای ساخت و ساز میباشد.
مکانهای تفریحی فشندک:
مما گلیک
غلاچه تک
پس چالاکان
گندعسل
جوارنو
غلاسر
سنگ کوتان
رونا
ارباب محله
بختیار محله
سراه نجات
خورداکندک
کردبزان
لویسران
ده صحرا
فلکبا
دینیکان
چشماکان
خاتون او
جو جارک
ترشک بند
کله باغ
شلانک باغ
شفتالو تپه
آثار باستانی فشندک:
حمام خزینه
اسماعیل آباد
سراه نجات
سراه پین چال
این روستا در دهستان میان طالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت آن ۴۲۰ نفر بودهاست.البته جمعیت روستای فشندک در تابستان بیشتر از زمستان است.مردم فشندک با گویش تاتی طالقانی تکلم میکنند و زبان منحصر به فرد ندارند.
روستای کجیران
کجیران روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا در بخش پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۸۹ نفر بودهاست.مردم روستای کجیران تاتزبان هستند.
روستای کرکبود
کرکبود روستایی کوهستانی در بخش بالا طالقان شهرستان طالقان است. دو روایت برای علت نامگذاری این روستا نسل به نسل بین اهالی دست به دست شدهاست. یکی به علت کبودی رنگ سنگهای این روستا که رنگ و جلوه ای منحصر به فرد به کوههای این منطقه داده است و دیگری بر این اساس که در گذشتههای دور دو امام زاده به نامهای زید و ابراهیم که با هم برادر نیز بودهاند و در حال حاضر در این روستا تدفین یافتهاند زندگی میکردهاند که دارای دو اسب به نامهای کهر و کبود بودهاند که بعدها پس از مرگ این دو برادر اسم این روستا را کهروکبود و بعد کرکبود نامیدند.این روستا دارای برق، آب بهداشتی، تلفن و جاده میباشد.
این روستا در بخش بالا طالقان قرار داشته و بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۸۲ نفر بودهاست. طالقانی ها به دو گویش مازندرانی و تاتی سخن می گویند.به عقیده برخی از صاحبنظران ، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم می شود. روستاهایی که بین جوستان و کوه های کندوان قرار گرفته اند به لهجه مازندرانی سخن می گویند. از جوستان به سمت باختر “تات” زبان اند. لهجه تاتی آن ها هم فارسی ولایتی است و چندان واژه های کهن را نگه نداشته اند.
گردشگاه ها
در روستای کرکبود آبشاری قرار دارد که آبشار کرکبود یا ‘گُر’ نامیده میشود .
یک گرمابه در مرکز روستای کرکبود قرار دارد که اکنون مخروبه میباشد . رختکن حمام دارای چهار طاق نما میباشد که یکی از آنها ورودی و دیگری مسیر ورود به گرمخانه بوده و دوتای دیگر محل نشستن میباشند . از سمت راست ورودی به رختکن راهرویی به طول ۵/۱ متر وجود دارد که پس از چرخش به سمت چپ و طی راهرویی دیگر به طول سه متر به گرمخانه منتهی میشود . در سمت چپ گرمخانه و پشت رختکن خزینه حمام قرار دارد و راه ورودی به آن با نرده مسدود شدهاست . برخی از طاقهای حمام نیم دایره و برخی نیز جناغی بوده و کلیه سطوح داخلی حمام با سیمان سفید اندود شدهاست .
دارای دو چشمه به نامهای جوئرچشمه (به معنی چشمه بالایی) و اِشکِس میباشد .در شمال گُر و بالا دست شمالغرب آبریز آبشار غاری باستانی به نام اُسکول با مناظر و جایگاهی بکر مناسب برای طبیعت نگری قرار دارد در ادامه مسیر به سمت شمال به منطقه جوئرینچال میرسیم که مسیری است فرعی به سمت قله اصلی کوهِ محاط روستا به نام میل که پر از سنگهای لایه ای و خرد شده است و در زبان محلی چیَلِه نام دارد…
روستای کش
کش یک روستا که در استان البرز واقع شده است. که در دهستان پایینطالقان واقع شدهاست. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۶۸ نفر بودهاست.
روستای کلارود
کلارود روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ که در استان البرز واقع شده است.مردم روستای کلارود به زبان تاتی سخن میگویند.این روستا در ۳۰ کیلومتری غرب شهرک طالقان و ۳ کیلومتری شمال راه مالروی قزوین به طالقان قرار گرفته است.
روستای کلارود در ضلع جنوبی رودخانه شاهرود در دو طرف دره بزرگی که از جنوب به طرف شمال آبخیز آن قرار دارد بنا شده است. این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی و ارتفاع، آبهای جاری اطراف آن از بخشهای مرتفع به صورت آبشار جریان دارد. جاذبه های دیدنی روستای کلارود طالقان :
آبشار کلارود طالقان
آبشار کلارود در ارتفاعات روستای کلارود طالقان قرار دارد . آبشار کلارود در میان دره ای پر از درختان سر سبز و شاداب قرار گرفته و در طول سال دارای طراوت خاصی است. این آبشار ارتفاعی در حدود ۱۵ متر دارد. سالانه گردشگران زیادی از این آبشار زیبا دیدن می کنند . در صورت ورود به شهرستان طالقان به شما پیشنهاد میکنیم حتما از این آبشار بسیار زیبا و با طراوت و روستای بسیار زیبا و دیدنی کلارود دیدن کنید و از هوا و طبیعت بکر و زیبای آن لذت ببرید .
جاذبه ی زیارتی روستای کلارود طالقان :
امامزاده محمود در روستای کلارود واقع شده است .قدمت و دوره تاریخی : قرون اولیه اسلامی.آدرس امامزاده محمود شهرستان طالقان ، دهستان پائین طالقان روستای کلارود
امامزاده محمود یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در طالقان ست که قدمت آن مربوط به قرون اولیه اسلامی می باشد و در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ثبت ۷۲۳۴ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده
چنار کلارود
در ضلع جنوب غربی امام زاده محمود روستای کلارود پایین طالقان، درخت سرو کهنسالی قرار دارد که قطر آن به ۴.۵ متر می رسد. عمر این درخت بیش از ۴۵۰ سال است. علاوه بر این درخت، درخت چنار دیگری در ضلع شمال شرقی امامزاده قرار دارد که قدمت آن بالای ۲۰۰ سال است که در مجموع نشانگر اهمیت حفاظت از درخت در منطقه طالقان است.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۳ جمعیت آن ۱۸۰ نفر بودهاست.
روستای کلانک
کلانکروستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۹۱ نفر بودهاست.مردم روستای کلانک تات هستند و به زبان باستانی تاتی تکلم میکنند.
روستای کویین علیا
کویین علیا روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۶ نفر بودهاست. زبان مردمش تاتی میباشد.مردم روستا از قوم تات هستند و به زبان تاتی سخن میگویند.
روستای کیامحله
کیامحله روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. زبان اهالی کیامحله تاتی است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن کمتر از سه خانوار بودهاست.
روستای گته ده
گته ده روستایی از توابع شهرستان طالقان در استان البرز میباشد.
روستایی است در بخش بالا طالقان این ده سردسیر و کوهستانی میباشد آب این ده از رودخانۀ گرآب و درۀ کهارکوه. شغل مردم این روستا زراعت و گله داری است و عدهای در ادارههای تهران مشغول به کار هستند.اهالی گته ده تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میکنند. گَت در زبان تبری به معنای بزرگ میباشد و منظور از “گته ده” آبادی بزرگ است.غلات ، سیب زمینی ، بنشن و قلمستان از محصولات این روستا است.کرباس ، گلیم ، جاجیم و شال بافی از صنایع دستی این روستا میباشد.
آثار تاریخی
در جنوب روستا روی کوههای میرابشم قلعهای به نام قلعه دختر دیده میشود. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۵۶ نفر بودهاست.
روستای گرآب
گرآب روستایی از توابع شهرستان طالقان و بخش بالا طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۰۲ نفر بودهاست.
روستای گلیرد
گِلیَرد از مهمترین روستاهای طالقان بوده و در ۱۴ کیلومتری مرکز طالقان (شهرک) قرار دارد.در برخی از اسناد تاریخی ، خیمه لحم (kheymeh lahm) نام برده شده است. در زبان محلی طالقان ، گیلیرد هم گفته میشود.
روستای گلیرد در بخش بالاطالقان قرار گرفته است. اهمیت این روستا بیشتر به خاطر زادگاه بودن آیتالله طالقانی میباشد. خانه سید محمود اعلایی نژاد طالقانی مربوط به دوره معاصر است و در شهرستان طالقان، روستای گلیرد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۰۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.غالب جمعیت اصلی گلیرد از سادات هستند و نسب نزدیک به سادات روستای اورازان دارند. اقلیت غیر سادات این روستا در دهه های گذشته وارد این روستا شده و به تدریج ساکن شده اند.گلیردیها به زبان تاتی تکلم میکنند.
گلیرد از روستاهایی است که با پیشنهاد آیت الله طالقانی، ( حتی قبل از قانون شوراهای شهر و روستا ) به صورت شورایی اداره میشده است . براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۷۲ نفر بودهاست.
روستای گوران
گوران، روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان در استان البرز است. این روستا از سمت شمال با روستای سفجخانی از سمت شرق با روستای نساء از سمت جنوب با روستای گلیرد و از سمت غرب با روستای وشته همجوار میباشد.[۱] همچنین گوران مرکز دهستان کناررود از ترکیب مزارع، روستاها و مکانهای گوران، گلیرود، خودکاوند، اورازان، وشته، سفچ خانی، منگلان، حصیران، گرود، آونگ، محسنآباد، بزج، سکران، سکران چال، نوبزک، جزن، حسنجون، جزینان، سیدآباد، خسبان، هرنج و پردهسر میباشد. شهرستان طالقان به نقشه تقسیمات کشوری اضافه شد.مردم گوران به زبان باستانی تاتی سخن میرانند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن۴۰۱ نفر بودهاست.
روستای لهران
لهران روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا واقع در دهستان پایینطالقان ابتدای راه عمومی قزوین این روستا کوهستانی و سردسیر آب این ده از چشمه تأمین میگردد. شغل اهالی این ده زراعت بوده است.مکان های دینی این روستا از جمله چشمه ای به نام گو چشمه و سوسن پرتگاه زبان زد خاص و عام است.مردم لهران به زبان فارسی و به زبان تاتی تکلم میکنند.غلات و گردو از محصولات این روستا است.کرباس، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این روستا میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲ نفر بودهاست.
روستای مرجان
مرجان، روستایی است از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا به فاصله ۶۰ کیلومتری از اتوبان کرج-قزوین در بخش بالا طالقان و در نزدیکی روستای جوستان واقع شدهاست. این روستا بافتی زیبا دارد و آبش از رودخانه کویین و محصولاتش سیب، گردو، گلابی، آلبالو، گیلاس و انواع میوهها و شغل مردمش زراعت است. امروزه بیشتر مردم آن در شهرهای بزرگتر مانند تهران و کرج زندگی میکنند و تنها به صورت ییلاقی به مرجان میروند. در زمستان تعداد کمتر از ۲۰ خانوار ساکن دارد. در گذشته محصولش غلات، ارزن، سیب زمینی، لوبیا، گردو و انواع میوهها و شغل مردمش زراعت و گلیم، جاجیم و کرباس بافی بود.مردم مرجان تاتزبان هستند.
محوطه مرجان مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در شهرستان طالقان، روستای مرجان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۰۵۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۵۲ نفر بودهاست.
روستای منگلان
منگلان روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.تاتی زبان مردم منگلان است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۴۱ نفر بودهاست.
روستای موچان
موچان، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۰۸ نفر بودهاست.
روستای مهران
روستای مهران یکی از روستاهای شهرستان طالقان است. این روستا در بخش بالاطالقان قرار گرفتهاست.در روستای مهران طالقان تقریباً بی سوادی به صفر رسیدهاست. از حدود تقریباً ۹۰ سال پیش در روستا مکتب خانه وجود داشت که در سال۱۳۲۵ شمسی دبستان دولتی به شماره ۲۸۷ در کل کشور در این روستا افتتاح گردید و تا سال ۱۳۵۷ نیز به همین نام مشهور بود و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به نام «آیت الله صدوقی» نامیده شد.
یکی از دلایلی که باعث گسترش سطح سواد در روستا شدهاست، وجود شغل مکتب داری و معلمی در این روستا بودهاست. همچنین هم جواری با استانهای گیلان و مازندران و وجود مکتب خانههای بسیار در این مناطق دیگر عوامل بالا بردن سواد اهالی بودهاست.
اهالی مهران تَبَری هستند و به زبان طبری با گویش طالقانی صحبت میکنند.طالقانی ها به دو زبان طبری(مازنی) و تاتی سخن می گویند.به عقیده برخی از صاحبنظران ، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم می شود. روستاهایی که بین جوستان و کوه های کندوان قرار گرفته اند به زبان مازندرانی سخن می گویند. از جوستان به سمت باختر “تات” زبان اند. لهجه تاتی آن ها هم فارسی ولایتی است و چندان واژه های کهن را نگه نداشته اند.
شرح تاریخ مهران و پیدایش اولین سکنه آن :
از تاریخ پیدایش ساکنین اولیه روستای مهران نوشتهای مستند در دسترس نمیباشد، ولی با مطالعه کتاب تاریخ طبرستان و رویان و چگونگی حکومتهای سادات – علویان در آمل با حدس و گمان به ریشههای برخورد میکنیم که میتواند مبنای واقعیت باشد.
سلسله سادات علویان که مدت هشتصد سال در طبرستان رویان و آمل حکومت داشتند و جغرافیای حکمرانی آنها در قلب سلسله جبال البرز بود که از آمل و ساری شروع میشود وتا دیلم و سیاهکل فعلی ادامه داشت. این سلسله به حاشیه دریای خزر که پوشیده از جنگل بود دسترسی نداشتند و در قسمت حاشیه جنوبی البرز که سمنان و گرمسار، ری ،تهران و غیره در آن قرار دارد بعلت کویری و بیابان بودن هیچ رفت و آمدی در آن نداشتند و مسیر رفت و آمد آنها بدین طریق بود:
از مسیر آمل رودخانه هراز یوش – بلده – میناک – دنا – کندوان – آزادبر – گته ده – جوستان و مسیر دیگر از کجور – دشت نظیر – مرزن آباد – دلیر – ناریان یا انگوران به ناریان یا کلاردشت و رودبارک – هزارچم – پراچان (طالقان) – دیزان (طالقان) – مهران – جوستان و از آنجا به الموت سیاهکل رفت و آمد داشتند و مراجعت گروه دسته سپاه در حوزه حکمرانی علویان از اشکور تا دیلمان از همین مسیر بودهاست.
سلسله سادات علویان کثیرالولاد بودند، هر کدام چند همسر داشتند و در فصول گرم تابستان از محل حکمرانی آمل یا رویان به نقاط ییلاقی میرفتند و همچنین آن عده که در سپاه خدمت میکردند با زن و فرزند در حوزههای خدمتی خود به صورت مأمور رفت و آمد میکردند. اگر مکانهای خوش آب و هوایی را در مسیر پیدا میکردند در آنجا ساکن میشدند.
چون زمینهای حاشیه و رودخانه پرآب برای کشاورزی برای مناسب بوده و به علت مرتفع بودن و دو کوه بلند گذر چال و دوهاله باد کمتری داشت در آنجا سکونت اختیار میکردند یا به علت زمستان زودرس و بسته شدن گردنههای برفگیر علم کوه، تخت سلیمان و هزارچم اجباراً زمستان و بهار را در آنجا میماندند و این ماندن دایمی شد و خانوادههای دیگری که در لوچکان ساکن بودند و خرابههای منزل آنها باقی است و همچنین چند خانواری که در مزرعه مزراع ساکن بودند بعلت اینکه این دو مزرعه در ارتفاع قرار داشت و پیوسته پوشیده از مه بود به طرف چشمه و آبادی فعلی مهران حرکت کردند تا هم از شر مه و هم از سوز سرما و آزار حیوانات آسوده باشند و در این مکان زندگی مسالمت آمیزی را با هم شروع کردند.
مشاهیر
از جمله مشاهیر نامآور روستای مهران میتوان به درویش عبدالمجید مهرانی خطاط بزرگ طالقان اشاره کرد.
درویش عبدالمجید مهرانی خوشنویس، شاعر و عارف شهیر ایرانی است. او متخلص به «مجید» بود و بزرگترین خوشنویس خط شکسته نستعلیق در تاریخ خوشنویسی ایران بهشمار میرود. وی در خط شکسته مانند میر عماد در نستعلیق استاد بودهاست.
جاذبهها
مکانهای دیدنی این روستا عبارت است از: چشمههای زلال و متعدد، مقبره یادبود درویش عبدالمجید، باغها و دشتهای سرسبز، کوههای سنگی ویژه صخرهنوردی و…
روستای میر
میر، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. میر یکی از روستاهای طالقان واقع در منطقه پایین طالقان است. از محلههای میر میتوان به گرمودر، کابار، رجی سر (Rajei-Sar)، جوری زمین، خزهای دیم اشاره کرد.میر به معنای بزرگ و از نظر لغوی مخفف امیر نیز آمدهاست که در گذشته و حال از بزرگترین روستاهای پایین طالقان محسوب میشود. فاصله تهران تا میر ۱۵۲ کیلومتر است که ۱۰۰ کیلومتر آن بزرگراه تهران – قزوین است. ارتفاع این روستا از سطح رودخانه تا سطح دریای آزاد حدود ۱۸۰۰ متر است. حداکثر متوسط دما در تابستان ۳۳درجه سانتی گراد و در سردترین ماه ۱۱- درجه سانتی گراد میباشد.
این روستا دارای باغها و مزارع زیادی میباشد. باغهای کابار در شمال روستا و باغهای درباغ، جیری باغچه، جیری دره، اسی سر، رونسی، پشتی دره، زمینانی میان در غرب و باغهای سبزه کار، آلشای دیم، تلی بن در جنوب غربی قرار گرفتهاند و میر باغ جو، چلچلای دیم، هادی باغ، میر باغ، رشتوا، بند سرک، جیرو، دهالهای ریشه، پیرزنی لات، اسیوپس، یوسف آباد در جنوب. نظر آباد، وجین رو، جوری واگنک، جیری واگنک در جنوب شرقی و مزرعه و باغات جوری زمین در شرق روستا قرار گرفتهاست.
چشمههای روستا نیز عبارتاند از: یراکرسی چشمه در شمال، زمینی چشمه در غرب، پسین درهای چشمه در شرق، کوانکی چشمه در فاصله ۶ کیلومتری شمال روستا، سر چشمه در فاصله ۵ کیلومتری شمال روستاو چشمه کچل دره در پشت گرمودر و پایین کابار
کوههای روستای میر نیز شامل: کوری سر، شهرودی خاک، اسپی سنگان، زراور مازی گردن، میانین دره، خزی سر، کوانکی چشمه، دریاوک، کند سرکی گردن، دورانی دره، اسب نشینی تله، زرد وچال و … میباشد.
این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۲۶۵ نفر بودهاست.در میر هم بمانند دیگر روستاهای طالقان زبان تاتی رایج است.
روستای میراش
میراش یکی از روستاهای شهرستان طالقان در استان البرز (پیش از این در استان البرز) میباشد. این روستا در شمال غربی استان البرز و به فاصله ۱۴۰ کیلومتری از شهر تهران قرار دارد.از نظر زبانشناسی، مردم روستای میراش و دیگر مناطق طالقان به زبان تاتی صحبت میکنند.
دریاچه غمیش در استان البرز شهرستان طالقان واقع است. خاطره سفر به طالقان و دشتها و مزارع بسیار زیبا و دلکش آن بیشتر ایام سال و در هر کجا که باشید همراه شماست. مراتع سرسبز، جویباران و رودهای جاری در کف درهها زیبایی و شکوه ویژه ای به این ناحیه میبخشد. دیدار آبادیهای کوچک و بزرگ آن بر فراز تپه ماهورهای رنگارنگ در بهترین زمان بازدید از منطقه یعنی اوایل فروردین ماه هر سال، شورانگیز و فراموش نشدنی است.
آب و هوا
آب و هوای روستای میراش مانند اکثر روستاهای طالقان به واسطه جغرافیای کوهستانی در زمستانها سرد و در تابستانها مطبوع و متعادل میباشد.با توجه به نزدیکی به دریاچه سد طالقان رطوبت مناسبی در دره میراش پدید آمده که در بسیاری مواقع به خصوص هنگام صبح بر روی گیاهان شبنم صبحگاهی و مه پدیدار میگردد که بسیار دلپذیر است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۳۵ نفر بودهاست.
روستای میناوند
میناوند روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۸۶ نفر بودهاست.
روستای ناریان
ناریان روستایی در شهرستان طالقان استان البرز است.در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهرک (مرکز طالقان) و در ضلع شمالی رودخانه شاهرود و جاده سراسری شرقی-غربی طالقان و در منتهی الیه شمال شرق جاده باده سر که از جوستان به طرف شمال شرق منشعب شده و پس از دیزان به طرف شرق امتداد مییابد و در موقعیت جغرافیایی ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه و۵۱٫۹ ثانیه عرض جغرافیایی و ۵۰ درجه و۵۹ دقیقه و ۵۹٫۰ ثانیه طول جغرافیایی و در ارتفاع۲۴۴۲ متر از سطح دریا روستای نسبتاً بزرگی وجود دارد که بنظر میرسد به لحاظ جمعیت و وسعت برابر با روستاهای میر، دنبلید و سوهان میباشد.راه طالقان به کلاردشت از طریق ناریان ـ گردنه دریچه ـ دلیر میگذرد.
اهالی ناریان تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میکنند.طالقانیها به دو گویش مازندرانی و تاتی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی که بین جوستان و کوههای کندوان قرار گرفتهاند به لهجه مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای کهن را نگه نداشتهاند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۴۶۷ نفر بودهاست.
روستای نسا سفلی
نسا سفلی، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایینطالقان واقع شدهاست. از مکانهای نام گذاری شده نسا میتوان به جیرگوشه، جیرگوشه لو، زمینهای زراعی(سر زمینها)، گوسال دره(درازه حمام)، قرقی دره، شوش دره، کوگهره، کشه باغ، چم چم نوچه، قطارداران،تلی سر،نمک لیسان،جیر چشمه، جور چشمه، پشت جوب و… اشاره کرد.نسا سفلی از زیباترین و دنجترین روستاهای پایین طالقان محسوب میشود. از نظر موقعیت جغرافیایی وضعیت مطلوبی دارد و مابین دو دره قرار گرفتهاست.
آب آشامیدنی روستا از طریق چشمه میان بند تأمین میشود.فاصله تهران تا نسا سفلی ۱۴۰ کیلومتر است که ۱۰۰ کیلومتر آن بزرگراه تهران – قزوین است. ارتفاع این روستا از سطح رودخانه تا سطح دریای آزاد حدود ۱۹۰۰ متر است. حداکثر متوسط دما در تابستان ۳۰ درجه سانتی گراد و در سردترین ماه ۱۵- درجه سانتی گراد میباشد.
وجه تسمیه
نسا در لغتنامه دهخدا به معنای جایی که آفتاب نمی تابد یا کم می تابد است که به علت قرار گرفتن در بین کوهها، خورشید زودتر در نسا غروب میکند به همین علت آفتاب کمتری دارد.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۹۱ نفر بودهاست.مردم این روستا همچون دیگر آبادیهای طالقان به زبان تاتی صحبت میکنند.
روستای نویزک
نویزک روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان جوستان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۸۲ نفر بودهاست.زبان مادری ساکنین روستای نویزک تاتی است.
روستای ورکش
ورکش، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مرکزی که در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میانطالقان واقع شدهاست. این روستا از روستاهای شهرستان طالقان است که دارای غار تاریخی (غار تاریخی ویا)، قبرستان قدیمی و … میباشد. این روستا شامل رود و باغها و مزارع فراوانی است. در این روستا جادهای در حال احداث میباشد که به هشتگرد متصل میشود و تا سالهای پیش رو جاده جدید و اصلی شهرستان طالقان میشود. روستای ورکش شامل محلههای زیادی از قبیل:چَله گاهره، محله، علیآباد، سگرانچال، جیرمحله. اسامی سایر مناطق روستای ورکش:خلی زر، زرده گاهره، ورکش نو، پنجل تپه، دُروان، کَمَر، کوَریش، سنغر، باغان، تنگه و…
این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۷۷ نفر بودهاست.تاتی زبان مردم این دیار است.گندم، جو، سیب زمینی، لوبیا، سیر، عدس، نخود و …سیب، آلبالو، گیلاس، زردآلو، گوجه سبز، گلابی، گردو، شلیل و …درحال حاضر هیچ گونه صنایع دستی در این روستا تولید نمی گرددودر قدیم صنایع دستی از قبیل گلیم بافی، قالی بافی، جاجیم بافی و…درحد رفع احتیاجات خود مردم روستا بوده است (که همه در زمان قدیم انجام داده میشد
اماکن تاریخی
غار ویا: که یکی از قدیمیترین غارها بهشمار میرود و درون غار سه راه است که به دلایلی به دلیل ریزش مسدود شدهاست! البته اواسط غار مسدود شدهاست و حدود نیمی از آن باز است و دارای دو درب ورودی میباشد. قبرستانهای قدیمی:که در قسمت خلی زر واقع شدهاند و نمونههایی از سنگهای قبرِ بسیار بسیار قدیمی در آن موجود است که دارای نوشته میباشد و تاریخ آن به قبل از میلاد حضرت مسیح بازمیگردد.
روستای وشته
وشته، روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا واقع در بخش مرکزی شهرستان طالقان و دارای آب و هوای سردسیر و کوهستانی میباشد. آب این ده از چشمه دراز چشمه کوه چرخچال تأمین میشود. شغل مردم این ده زراعت میباشد اما عدهای هم در ادارههای تهران مشغول هستند. مردم وشته تاتزبان هستند.براساس اثاربه جا مانده از گذشته در محدوده این روستا حداقل سه محله دیگر وجود داشته که احتمالا بر اثر زلزله های چند قرن گذشته تخریب شده اند.محله درویش زمینان.محله خاک دری گردن.و محله جریم اباد.
محصولات
محصولات باغی:گردو/سیب/فندق/گیلاس/آلبالو/نان محلی
صنایع دستی
گلیم، جاجیم و کرباس از صنایع دستی این روستا است.
مکان تاریخی
بنای امامزاده یوسف در مزرعۀ بادامستان که از زمانهای گذشته به وجود آمده است. مسجد صاحب الزمان(عج) وشته که اولین بنای بی ستون استان البرز است.بقعه معروف به پیر وشته یا درویش نومیر که در جنوب وشته قرار دارد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۵۹۳ نفر بودهاست.
روستای هرنج
هرنج، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا واقع در ۶ هزارگزی شمال طالقان است و جایی است کوهستانی و سردسیر و از چشمهسارها و رودخانه محلی مشروب میشود. تنها هرنجی ها و کسانی که با خانواده های هرنجی وصلت می کنند اجازه ی خرید زمین در این روستا را دارند و یکی از دلایلی که این روستا تقریبا بکر مانده، وجود همین قانون است.این روستا در دهستان میان طالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۵۶ نفر بودهاست. سال ۱۳۹۸: جمعیت هرنج بسیار شناور است، تلاش هایی در جهت فرآیند گاز کشی به این روستا در حال انجام است اما در حال حاضر تنها ۵ درصد منازل به این مهم دست یافته اند و به دلیل زمستان های سرد و خشک جمعیت این روستا در این فصل به شدت کاهش میابد و در فصل تابستان به بیشترین حد خود می رسد.
در هرنج مانند دیگر روستاهای طالقان زبان تاتی رایج است. اما به دلیل اینکه شغل و محل اصلی سکونت بیشتر اهالی در تهران و کرج است زبان این روستا تحت تاثیر نسل جدید، دستخوش تغییر شده و متاسفانه آن گویش خاص و اصیل فقط از زبان کهن سالان و تعداد بسیار ناچیزی از جوانان شنیده می شود.
محصول عمدهٔ روستای هرنج، غله، یونجه و میوه از جمله گردو، آلبالو، گلابی و گیلاس است که میوه ها بیشتر برای مصارف شخصی استفاده می شود.درآمد افرادی که در هرنج سکونت مداوم دارند بیشتر یا از راه دامداری و دامپروری است یا مشغول به کاری دولتی یا آزاد در شهرک طالقان هستند. اما بیشتر جمعیت این روستا در تهران و کرج مشغول کار هستند که جمعیت ساکنین موقتی را تشکیل می دهند.
آثار باستانی
آثار قلعه خرابهای در ۸ هزارگزی شمال ده روی کوه مشاهده میشود که به قلعه منصور معروف است.
روستای هشان
هشان روستایی از توابع شهرستان طالقان که در استان البرز واقع شده است.این روستا در بخش بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۶۵ نفر بودهاست.زبان مردم هشان تاتی است.