پرواز بی فرود پرندگان مهاجر

گزارش گاردین از شکار غیرقانونی پرندگان در تالاب‌های ایران:

سالانه یک میلیون پرنده وحشی به‌طور غیرقانونی در سایت‌های حیات‌وحش و تالاب‌های ایران شکار می‌شوند؛ درصورتی‌که اقدام فوری برای محافظت از این ‌گونه‌های نادر و در معرض خطر صورت نگیرد، در آینده نزدیک شاهد از بین رفتن این‌گونه ها خواهیم بود.

در نامه‌ای که هفته گذشته در مجله ساینس (Science) منتشر شد، اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (International Union for Conservation of Nature) نگرانی خود را از شکار بی‌رویه در تالاب های منطقه فریدونکنار اعلام کرد.

سه تالاب عمده فریدونکنار، سرخرود و ازباران، مقصد پرندگان مهاجر زیادی است که در زمستان از نواحی سردسیر شمال به‌ویژه درنای سیبری (Siberian crane) به این مناطق کوچ می‌کنند. دیگر گونه‌های در معرض خطر شامل اردک سرسفید (Oxyura leucocephala)، غاز سینه‌سرخ (Branta ruficollis)، غاز پیشانی‌سفید کوچک (Anser erythropus) و پرندگان شکاری زمستانی مانند شاهین هستند.

تعداد پرندگان مهاجر به ایران

دکتر اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه، بوم‌شناس و فعال محیط‌زیست معتقد است: تالاب‌ها و آب‌بندهای زیادی در کشور داریم و فقط تالاب میانکاله 67 هزار هکتار است؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که دقیقاً مشخص کنیم چه تعداد پرنده مهاجر شکار می‌شوند. معتقدم هر سال بین 4.5 تا 5 میلیون پرنده مهاجر داریم و حدود یک و نیم میلیون تا یک میلیون و 750 هزار قطعه از این پرندگان شکار می‌شوند.

پیامد محیط زیستی و اقتصادی شکار غیرقانونی پرندگان

این پرندگان طعه شکارچیان محلی و سایر شکارچیانی می‌شوند که به این منطقه سفر می‌کنند. جمشید پرچی زاده و ساموئل ویلیامز (Samual Williams) از دانشگاه وندا (آفریقای جنوبی) در نامه ارسالی به ساینس مدعی شدند که روزانه حدود 3 هزار قطعه پرنده شکار شده و در بازارهای محلی به فروش می‌رسند که این مسئله می‌تواند تأثیرات فاجعه باری بر روی این‌گونه ها داشته و اکوسیستم منطقه را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

شکار این پرندگان مهاجر در حالی صورت می‌گیرد که به گفته مسئولان منطقه، ورود این پرندگان به‌ویژه قوهای سیبری موجب رونق گردشگری در تالاب سرخ‌رود واقع در فریدونکنار شده است.

سال 93 یکی از مسئولان وقت اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران عنوان کرده بود که ورود قوهای سیبری باعث می‌شود تا طبیعت گردان علاقه‌مند به حیات‌وحش در فصل زمستان برای بازدید از این پرندگان زیبا روانه استان مازندران و تالاب سرخ‌رود شوند.

فرزاد طلاکش، دبیر کل کانون سراسری مرغ تخم‌گذار ایران، ضمن انتقاد از تخلفات گسترده در زمینه صید، کشتار و عرضه غیرقانونی پرندگان مهاجر و فروش افسارگسیخته پرندگان محلی یا صید شده در بازارچه‌های محلی استان‌های شمالی عنوان کرده بود که برای مهار این تخلفات باید تدبیری اساسی اتخاذ شده و اقداماتی قاطع صورت گیرد؛ در غیر این صورت، علاوه بر پیامدهای محیط زیستی در سطح بین‌المللی، شاهد خسارت‌های جبران‌ناپذیر به اقتصاد کشور خواهیم بود.

تلاش برای کاهش آمار شکار غیرقانونی پرندگان

باید به این نکته اشاره کرد که تلاش‌های زیادی برای مقابله با شکارهای غیرقانونی در این مناطق صورت می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال، طی روزهای نخست اسفند 96، با تلاش اداره کل حفاظت محیط‌زیست مازندران و مأموران یگان حفاظت محیط‌زیست در آمل، دو شکارچی غیرمجاز دستگیر و 11 رشته دام هوایی جمع‌آوری و دو قطعه پرنده گرفتار در دام هوایی نیز رهاسازی شدند.

همچنین مأموران یگان حفاظت محیط‌زیست در حین گشت و کنترل در شهرهای آمل، نور و ساری تعدادی شکارچی غیرمجاز را به همراه اسلحه شکاری و تعدادی تاکسیدرمی دستگیر کردند. در بازار فروش پرندگان در فریدونکنار نیز پرندگان جمع‌آوری شدند. در منطقه دابودشت، ۸ رشته دام هوایی و 4 جایگاه استقرار شکارچیان جمع‌آوری و تخریب و پرندگان گرفتار در دام هوایی نیز آزادسازی شدند.

به نظر می‌رسد درتلاش برای کاهش آمار شکار غیرقانونی پرندگان، علاوه بر تشدید نظارت‌ها از سوی نهادهای مسئول، به فرهنگ‌سازی و جلب‌توجه افکار عمومی به اهمیت وجود پرندگان مهاجر، نقش آن‌ها در اکوسیستم منطقه و حتی تأثیر حضور این پرندگان بر اقتصاد منطقه از لحاظ گردشگری نیاز داریم.

گزارش: معصومه سوهانی

منابع: اداره کل حفاظت محیط‌زیست مازندران / مانا / تیترشهر/ مهر / guardian