چرا افراد اغلب بعد از وزن‌کم‌کردن دوباره وزنشان بالا می‌رود؟

ایتنا - موش‌ها وزن که کم می‌کنند، مغزشان با ارسال سیگنالی حالت گرسنگی را فعال می‌کند و این جانور چنان به بیشتر خوردن روی می‌آورد که به وزن آغازین بازمی‌گردد.

محققان توانسته‌اند روندی را در مغز موش‌ها شناسایی کنند که شاید با اتکا به آن بتوان توضیح داد چرا افراد اغلب وزنی را که کم کرده‌اند دوباره به دست می‌آورند. شاید بتوان در آینده با کمک درمان‌هایی معطوف به این روند، وزن به‌دست‌آمده پس‌از پرهیز غذایی را حفظ کرد.

تقریبا نیمی از افراد چاقی که به سراغ برنامه‌های وزن‌کم‌کردن می‌روند، در عرض پنج سال وزنی را که کم کرده‌اند دوباره به دست می‌آورند. سازوکار این بازگشت به وزن قبلی شناخته‌شده نیست، اما شاید به یاخته‌های موسوم به یاخته‌های عصبی‌ ای‌‌جی‌آر‌پی واقع در هیپوتالاموس ربط داشته باشد که قبلا مشخص شده است در تنظیم گرسنگی نقش مهمی ایفا می‌کنند. برد لاول، از مرکز پزشکی بیث اسرائیل دیکونس ماساچوست، می‌گوید: «وقتی سوخت بدن کم باشد فعال می‌شوند و وقتی فعال شوند، باعث گرسنگی شدید می‌شوند.»

مناطق مختلف بسیاری در مغز از‌طریق اتصالات موسوم‌به سیناپس، برای یاخته‌های عصبی ‌ای‌جی‌آر‌پی سیگنال می‌فرستند. این اتصالات می‌توانند با تقویت یا تضعیف کردن شدت سیگنال‌های در حال گذر از خود، آن را تغییر دهند- این اتصال هر چه قوی‌تر باشد، پیام نیز رساتر خواهد بود.

به گزارش نیوساینتیست، لاول و گروهش برای آن‌که ببینند وزن‌کم‌کردن چطور بر این سیناپس‌ها اثر می‌گذارد، فعالیت مغز ۹ موش را پس از کالبدشکافی اندازه‌گیری کردند و پنج موش از این موش‌ها به مدت ۱۶ ساعت قبل از بررسی مغزشان، ناشتا بودند. این محققان مناطقی از مغز را که مشخص بود برای یاخته‌های عصبی ‌ای‌‌جی‌آر‌پی سیگنال می‌فرستند، با استفاده از روشی به نام اپتوژنتیک -‌فعال‌سازی یاخته‌ها با استفاده از نور- تحریک کردند. در واکنش به این تحریک، بخشی از هیپوتالاموس به نام هسته هیپوتالامیک مجاور بطنی (پی‌وی‌اچ) در موش‌های ناشتا بیش از موش‌های غیر‌ناشتا فعالیت داشت. می‌دانیم که این منطقه مغز در سوخت‌وساز و رشد دخیل است.

این محققان این یاخته‌های عصبی پی‌وی‌اچ را در گروه دیگری از موش‌های ناشتا غیرفعال کردند و سپس میزان غذا خوردن این موش‌ها را به مدت ۲۴ ساعت زیر نظر گرفتند. این موش‌ها به‌طور متوسط حدود ۳۳ درصد کمتر از موش‌های گروه شاهد غذا خوردند و وزن اضافه کردن دوباره آن‌ها طی هفت روز کمتر بود. آزمایش‌های بیشتر نشان داد همین که موش‌ها وزن از دست رفته براثر گرسنگی را دوباره به دست آوردند، سیگنال ارسال کردن یاخته‌های عصبی پی‌وی‌اچ نیز از حالت قوی به حالت عادی بازگشت.

به گزارش نیوساینتیست، درمجموع طبق این یافته‌ها، افزایش موقت ارسال سیگنال از یاخته‌های عصبی پی‌وی‌اچ به یاخته‌های عصبی ‌ای‌جی‌آر‌پی باعث می‌شود وزن دوباره زیاد شود. لاول می‌گوید: «هم گرسنگی بیش از حد مشکلی طبی است و هم گرسنگی خیلی کم. اگر در‌پی رفع این مشکلات باشیم باید چگونگی کارکرد گرسنگی را بشناسیم.»

او می‌گوید این یافته‌ها گام مهمی برای این کار است. مثلا در درمان‌های آینده با کاهش دادن سیگنال‌های ارسالی از یاخته‌های عصبی پی‌وی‌اچ می‌توان در حفظ وزن کم‌شده به افراد کمک کرد، اما تحقیقات بیشتری لازم است تا بتوان به شناخت بیشتری از کارکرد یاخته‌های عصبی پی‌وی‌اچ و تبعات غیرفعال کردن آن‌ها دست یافت. لاول می‌گوید: «می‌توان این کار را بدون اثرات جانبی انجام داد؟ هنوز نمی‌دانیم.»


منبع:‌ایندیپندنت